Theo Dezan Shira & Associates, trước đại dịch Covid, Việt Nam có 326 khu công nghiệp trên 3 vùng Bắc – Trung – Nam, với sự đầu tư 42 tỷ USD cho 7.500 dự án của các doanh nghiệp trong nước và 145 tỷ USD cho 8.000 dự án của các doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, hiện có nhiều khó khăn phát triển kinh tế xã hội vì dịch bệnh tiếp tục thử thách các khu công nghiệp từ Bắc tới Nam.
Miền Bắc:
Miền Trung:
Miền Nam:
Dịch bệnh đã và đang làm đảo lộn cuộc sống của 3.8 triệu công nhân viên tại các khu công nghiệp. Cuộc sống chật hẹp tại các nhà trọ và môi trường làm việc bít bùng đã đem lại sự mất an toàn trong các sinh hoạt thường ngày khiến cho rất nhiều công nhân viên phải rời bỏ công việc và trở về lại quê quán, tương lai vô định. Tình trạng thiếu lao động tại các khu công nghiệp hiện là một mối lo âu lớn cho các nhà đầu tư và nền kinh tế quốc gia, mặc dầu có nhiều chính sách hỗ trợ thông thoáng tích cực hơn trước đây.
Vấn đề cần phải được giải quyết là định hướng lại sự phát triển của các khu công nghiệp theo mô hình mới, thích hợp với sự sống chung với Covid vì các biến thể vi-rút khác luôn phát triển theo thời gian. Phát triển và kêu gọi đầu tư các khu công nghiệp không phải chỉ là sản xuất và nâng cao lợi nhuận, phát triển công nghệ toàn cầu, nhưng là tìm ra những câu trả lời về giải pháp an toàn minh bạch cho sản xuất trong thời bình thường mới.
Mô hình thích hợp nhất hiện nay là “Eco-socio Industrial Park” (ESIP), khu công nghiệp xanh với các điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư và công nhân viên.
Sự thành công của một khu công nghiệp cần những yếu tố sau:
a. Địa điểm (location)
b. Hạ tầng (infrastructure services)
c. Khả năng quản trị (management capability)
Tuy nhiên, thời Covid, khả năng phục hồi và phát triển bền vững cần phải có chiến lược thích hợp hơn. Tái cấu trúc mô hình kinh doanh không phải là kêu gọi chuyển giao công nghệ, tăng gia sản xuất, nhưng là phải đảm bảo các yếu tố bảo vệ sức khỏe cộng đồng và trách nhiệm đối với xã hội (social responsibility).
1. Ưu tiên bảo vệ sức khỏe công nhân viên: Từ những kinh nghiệm đối phó gần đây của các khu công nghiệp trong nước, ngăn chận sự lây lan của dịch bệnh là sự tránh tiếp xúc gần và tạo môi trường làm việc thông thoáng. Ngoài nơi làm việc với các điều kiện nâng cao ý thức giãn cách, sự thông thoáng cũng cần bắt đầu từ những nơi nghỉ ngơi sau giờ làm việc, các phòng trọ và ký túc xá phải đạt các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn cho người lao động, và ngay cả các phương tiện đi lại từ chổ ở đến nơi làm việc cũng phải đảm bảo sự an toàn giãn cách. Ngành y tế luôn túc trực bảo vệ cho công nhân viên, rường cột lao động quốc gia.
2. Thấu hiểu nhu cầu mới của nhà đầu tư: Không phải vì Covid mà các nhà đầu tư sẽ ngừng hoạt động. Nhà đầu tư đại diện các cổ đông, luôn tiếp tục công việc được giao phó trong một môi trường kinh doanh sáng tạo mới, thích ứng với sự thay đổi bắt buộc. Từ việc đảm bảo nguồn nhân lực và an sinh của công nhân viên, chuỗi cung ứng không bị gián đoạn, đầu tư trong và ngoài nước sẽ phát triển theo nhu cầu tiêu thụ không ngừng của người tiêu dùng thế giới thời đại bình thường mới.
3. Đòn bẩy kỷ thuật số: Việt Nam là một trong các quốc gia có một hạ tầng kỷ thuật số hàng đầu Đông Nam Á vì biết tận dụng sự phát triển của công nghệ thông tin. Những nhà đầu tư vào các khu công nghiệp ESIP, ngoài nguồn nhân lực an toàn, luôn chú trọng về việc điều hành nhà máy từ xa, nhất là khi việc đi lại qua đường hàng không hiện có rất nhiều trở ngại. Ngoài ra, các cổ đông cũng muốn theo dõi tiền đầu tư qua các hoạt động trực tuyến, đảm bảo với các nguồn vốn thích hợp nhất.
4. Dự đoán tương lai và sự phát triển doanh nghiệp của khách hàng: Các khu công nghiệp ESIP phải có một đội ngũ chuyên viên hỗ trợ các nhà đầu tư. Khó diệt Covid, nhưng sống với Covid, và bảo vệ quyền lợi chung. Hợp tác đầu tư phát triển tại các ESIP không phải là đầu tư ngắn hạn, nhưng là việc cùng đồng hành với các doanh nghiệp, cùng hướng đến tương lai vững bền. ESIP không bán sản phẩm (product), nhưng là giới thiệu giải pháp thích hợp (solution) về an toàn sản xuất.
“A journey of a thousand miles begins with a single step”, hành trình ngàn dặm bắt đầu bằng một bước chân. Bước chân đầu tiên trong thời kỳ mới là sự an sinh cho người lao động. Người lao động tại ESIP có an toàn sức khỏe thì mới có thể cùng doanh nghiệp và đất nước phát triển bền vững trong thời đại mới, sống chung khỏe mạnh với Covid, không e ngại các biến thể, cùng tiến mạnh đến tương lai vững bền.
ESIP là danh từ viết tắt của “E= Ecological”, môi trường xanh, kinh tế tuần hoàn, giảm chất thải các-bon, sự nóng lên toàn cầu; “S= Social”, trách nhiệm của nhà đầu tư đối với công nhân viên và xã hội tại các khu công nghiệp IP (Industrial Parks), chú tâm bảo vệ sức khỏe cộng đồng để chuỗi cung ứng toàn cầu không còn bị đứt đoạn, tiếp tục phục vụ người tiêu dùng thế giới trong thời đại bình thường mới.
PV
