Kinh nghiệm pháp lý

( PLBQ). Trào lưu kinh doanh theo mô hình nhượng quyền thương mại hay còn gọi là franchise đang ngày càng phổ biến ở Việt Nam. Tuy nhiên, không phải mọi doanh nghiệp đều triển khai thành công chiến lược kinh doanh theo mô hình này và đã có không ít tên tuổi, nhãn hiệu đã bị thiệt hại đáng kể cả về mặt doanh thu cũng như uy tín trên thương trường do những sai lầm trong quá trình thực hiện chiến lược franchise.   Nhượng quyền thương mại là gì? Căn cứ Điều 284 Luật Thương mại năm 2005:  Nhượng quyền thương mại là hoạt động thương mại, theo đó bên nhượng quyền cho phép và yêu cầu bên nhận quyền tự mình tiến hành việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ theo các điều kiện sau đây: Việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ được tiến hành theo cách thức tổ chức kinh doanh do bên nhượng quyền quy định và được gắn với nhãn hiệu hàng hoá, tên thương mại, bí quyết kinh doanh, khẩu hiệu kinh doanh, biểu tượng kinh doanh, quảng cáo của bên nhượng quyền. Bên nhượng quyền có quyền kiểm soát và trợ giúp cho bên nhận quyền trong việc điều hành công việc kinh doanh. Đặc điểm của nhượng quyền thương mại:      Từ định nghĩa trên và các quy định pháp luật quy định tại luật thương mại có thể thấy nhượng quyền thương mại có các đặc điểm sau: Bên chuyển nhượng và bên nhận chuyển nhượng có mỗi quan hệ mật thiết hỗ trợ nhau. Đặc điểm này được thể hiện rõ ngay khi hai bên kí kết hợp đồng, bên chuyển nhượng sẽ tiến hành hỗ trợ bên nhận chuyển nhượng đào tạo nhận lực, kỹ thuật bên nhận chuyển nhượng. Bên nhận chuyển nhượng chịu sự kiểm soát chặt chẽ bởi bên chuyển nhượng: Để đảm bảo tính thống nhất cùng với chất lượng sản phẩm của của toàn hệ thống đảm bảo uy tín và thương hiệu của mình bên chuyển nhượng  luôn giám sát, kiểm tra sâu sát (kiểm tra định kì, đột xuất) hoạt động của bên nhận chuyển nhượng. Hoạt động kinh doanh theo mô hình thống nhất và thống nhất về lợi ích, các chuỗi cửa hàng hoạt động theo một hệ thống nhất quán về mọi hoạt động nhằm duy trì uy tín và hình ảnh, lợi ích của các lên quan hệ mật thiết như khi áp ụng một chiến lược dù đem lại hiệu quả hay thất bại thì các hệ thống nhận chuyển nhượng cũng sẽ chịu ảnh hưởng. Cơ hội và thách thức khi nhận nhượng quyền thương mại từ doanh nghiệp quốc tế lớn Với những đặc điểm đặc trưng của mình nhựơng quyền thương mại đã đem lại những cơ hội cũng như khó khăn nhất định cho bên nhận chuyển nhượng. Cơ hội: Được thừa hưởng uy tín vốn có của thương hiệu cùng với lượng khách hàng đã có trong thị trường bên  nhận chuyển nhượng sẽ nhận được sự hỗ trợ toàn diện và liên tục từ khi bắt đầu.   Được bắt đầu kinh doanh với thương hiệu, công nghệ sản xuất và hệ thống vận hành đã được thử nghiệm và được chuẩn hóa tiếp thu các bí quyết kinh doanh, nhận được sự hỗ trợ thường xuyên từ bên nhượng quyền, không cần phải tự xây dựng thương hiệu và sẽ giảm thiểu được rủi ro xây dựng thương hiệu mới trên thị trường.  Thách thức: Chịu sự kiểm soát chặt chẽ từ bên chuyển nhượng. Vì đây chỉ là nhượng quyền nên khi thực hiện những kế hoạch như tiếp thị, marketing, sản phẩm ... bên nhận chuyển nhượng không được tự thực hiện, sáng tạo theo ý mình để phù hợp hơn với hoàn cảnh mà phải chuẩn hóa theo hệ thống, phụ thuộc và bị ràng buộc bởi hợp đồng với bên chuyển nhượng. Bên nhận chuyển nhượng còn phải chia sẻ rủi ro cùng với bên nhượng quyền. Với sự phát triển nhanh chóng của các chuỗi cửa hàng cùng hệ thống khiến bên nhận chuyển nhượng cũng phải cạnh tranh với cùng hệ thống. Lưu ý khi tiếp nhận nhượng quyền thương mại từ các doanh nghiệp quốc tế lớn Giữa bên nhận chuyển nhượng và chuyển nhượng tồn tại quan hệ hỗ trợ mật thiết, tuy nhiên bên nhận chuyển nhượng cũng cần lưu ý một số vấn đề sau: Thứ nhất, rủi ro vốn: Nhìn bề ngoài có thể nhận thấy bên nhận chuyển nhượng có nhiều lợi như bắt đầu kinh doanh với thương hiệu, công nghệ sản xuất và hệ thống vận hành đã được thử nghiệm và được chuẩn hóa tiếp thu các bí quyết kinh doanh, nhận được sự hỗ trợ thường xuyên từ bên nhượng quyền. Tuy nhiên, ngoài những lợi thế đó, bên nhận chuyển nhượng tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với những khó khăn riêng. Nhu cầu và phân khúc khách hàng tại Việt Nam khác nước ngoài ít nhiều cho nên kinh doanh nhượng quyền tại Việt Nam phải linh động ᴠà sáng tạo, việc đem cách nhượng quyền áp dụng cứng nhắc tại Việt Nam có thể không đem lại hiệu quả mà còn nhận rủi ro. Thêm vào đó, số vốn ban đầu doanh nghiệp bỏ ra để nhận nhượng quyền, phí đầu tư cho cửa hàng, chi phí đào tạo ... là khá lớn còn phải cạnh tranh cùng các đơn vị khác cùng hệ thống. Thực tế cho thấy, rất nhiều thương hiệu chuyển nhượng kinh doanh rất thành công tại Việt Nam, tuy nhiên cũng không ít những thương hiệu không thể trụ nổi. Nổi bật trong những năm gần đây khoảng thời gian trà sữa rất thịnh hành tại Việt Nam, không khó thấy các cửa hàng nhượng quyền trà sữa mọc lên như nấm ở khắp mọi nơi như Tocotoco, Ding Tea, … Tuy nhiên, cùng với sự bão hòa của thị trường một số thương hiệu đã không trụ đươc như Chattime.  Thứ hai, bị kiểm soát, chi phối lệ thuộc vào bí mật kinh doanh, nhãn hiệu, sáng chế, thậm chí khống chế thu nhập   Bên nhận chuyển nhượng cũng phải đáp ứng tuân thủ và chấp nhận sự kiểm soát của bên chuyển nhượng với các vấn đề kinh doanh nguyên liệu, chất lượng sản phẩm, quy trinh sản xuất, vận hành, marketing … và không được tự do quyết định các hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, bên chuyển nhượng quyền còn có quyền nắm giữ quyền hành cũng như thỏa thuận giá cả. Bên nhận chuyển nhượng không thể sáng tạo cũng như thay đổi sản phẩm hay chiến lược marketting vì bên nhượng quyền luôn muốn hệ thống được vận hành thống nhất nhằm duy trì uy tín và chất lượng của hệ thống, để thương lượng thay đổi rất khó khăn, mọi thay đổi đều phải hỏi ý kiến và xin sự chấp thuận từ bên chuyển nhượng. Việc áp dụng cứng nhắc và quản lý chặt chẽ này làm hạn chế khả năng thích ứng và phát triển đã được chứng minh như đối với Subway một thương hiệu lớn nổi tiếng thế giới. Họ thành công với các sản phẩm sandwich và bánh mì nhưng khi đến Việt Nam, họ đã không có sự thay đổi để phù hợp với khẩu vị người Việt mà mang nguyên menu của mình đến Việt Nam. Sự khác biệt về phong cách ăn uống cùng với sự cạnh tranh của bánh mì Việt Nam do vậy ngay từ khi bước vào thị trường nước ta các cửa hàng này đã phải chịu sự ghẻ lạnh. Ngược lại với Subway, KFC lại có sự thay đổi để phù hợp với thị trường một nước đông Á với món cơm và menu phong phú để phù hợp với khẩu vị người Việt hơn sự thay đổi này, đã giúp KFC thâm nhập vào thị trường và chiếm được thị phần. Qua đó, có thể thấy được rằng sự thành công hay thất bại của cửa hàng nhượng quyền lệ thuộc rất nhiều vào kế hoạch kinh doanh của bên chuyển nhượng. Ngoài kiểm soát hoạt động kinh doanh, bên nhận chuyển nhượng còn phải nộp một khoản chi phí cố định, mà bên nhận quyền phải trả cho bên nhượng quyền để sử dụng thương hiệu, phương thức hoạt động, mô hình kinh doanh từ đơn vị nhượng quyền (franchise fee) và khoản hoa hồng định kì hàng tháng theo phần trăm doanh thu chi phí được trả cho việc duy trì, sử dụng thương hiệu và các quyền lợi khác (loyalty fee). Do đó, bên nhận chuyển nhượng cần cân đối thu nhập của mình để trả các khoản phí này. Nhượng quyền thương mại sẽ đem lại những cơ hội lớn cho các nhà đầu tư, tuy nhiên cũng có nhiều rủi ro. Do vậy, các nhà đầu tư Việt Nam cần tìm hiểu kỹ về kinh phí, thị trường và xem xét và cân nhắc, thỏa thuận với bên chuyển nhượng trước khi kí kết hợp đồng để tìm và lựa chọn chiến lược phù hợp tại nước ta. Theo phapluatbanquyen.phaply.vn Nguồn bài viết: https://phapluatbanquyen.phaply.vn/doanh-nghiep-viet-can-luu-y-gi-khi-tiep-nhan-nhuong-quyen-thuong-mai-tu-cac-doanh-nghiep-quoc-te-lon-bv426/

Để tránh rủi ro, tận dụng tốt thị trường khó khăn nhưng cũng nhiều tiềm năng này, bên cạnh nhiều biện pháp, Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Maroc, kiêm nhiệm Benin khuyến nghị các doanh nghiệp xuất khẩu đặc biệt lưu ý cẩn thận với các hợp đồng thương mại ba bên, bao gồm qua trung gian và/hoặc một đối tác ký hợp đồng sau đó bán cho bên thứ ba với tư cách ủy thác nhận hàng. Thương vụ Ma-rốc cho biết: Sau 58 ngày đấu tranh, vụ việc bỏ lô hàng nước tăng lực tại Benin trong khuyến cáo gửi doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đăng tải ngày 29/9 đã được xử lý dứt điểm. Doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam đã nhận được thanh toán. Kết quả này là nỗ lực không mệt mỏi của doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, của Bộ Công Thương, Vụ Thị trường châu Á- châu Phi, Đại sứ quán Việt Nam tại Ma-rốc và các cơ quan, đơn vị có liên quan. Như DNHN đã đưa tin, Công ty Hi-Profile International General Trading Co có trụ sở tại Dubai do ông Khalifa (người Benin) trực tiếp giao dịch có biểu hiện không uy tín trong giao dịch nhập khẩu, trốn tránh trách nhiệm thanh toán theo hợp đồng đã ký kết. Hàng đến Cảng Cotonou, chịu chi phí kho bãi, trong khi đó doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam không thể liên hệ được với ông Khalifa, người trực tiếp thương thảo, ký hợp đồng, chuyển cọc từ Dubai. Ông này vẫn xem tin nhắn liên hệ nhưng im lặng, không trả lời. Doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần thận trọng khi giao dịch với đối tác Benin.. Vụ việc một lần nữa cho thấy những khó khăn của các thị trường tại Trung Đông- châu Phi nói chung và Tây Phi nói riêng, trong đó có Benin đối với doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Để tránh rủi ro, tận dụng tốt thị trường khó khăn nhưng cũng nhiều tiềm năng này, bên cạnh nhiều biện pháp, Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Maroc, kiêm nhiệm Benin xin khuyến nghị các doanh nghiệp xuất khẩu đặc biệt lưu ý cẩn thận với các hợp đồng thương mại ba bên, bao gồm qua trung gian và/hoặc một đối tác ký hợp đồng sau đó bán cho bên thứ ba với tư cách ủy thác nhận hàng. Bởi lẽ, xử lý trục trặc có liên quan hợp đồng diện này gặp nhiều khó khăn, có thể bế tắc do công tác can thiệp nhằm xử lý vướng các quy định luật pháp sở tại. Hơn nữa, việc thực thi công vụ tại sở tại thường không theo thông lệ hay các chuẩn mực thương mại quốc tế. Sự thông đồng, tiêu cực, đe dọa chức trách hỗ trợ doanh nghiệp…là khá phổ biến. Trong hợp đồng ba bên, dù khách hàng chuyển cọc cao vẫn không triệt tiêu được rủi ro. Khi đối tác ký hợp đồng trở mặt sẽ rất khó kiểm soát đầu nhận hàng do vướng nhiều quy định, tập quán. Bởi vậy, việc nắm rõ thông tin bên nhận hàng là yếu tố sống còn trong các thương vụ dạng này. Bên cạnh đó, để xử lý được vụ việc, sự gắn kết duy trì trao đổi thông tin diễn biến giữa doanh nghiệp xuất khẩu và các Thương vụ khi gặp trục trặc đặc biệt quan trọng để kịp thời ứng phó và can thiệp với các cơ quan chức năng quản lý nhà nước, cũng như các đơn vị cung ứng dịch vụ sở tại. Trong vụ việc lần này, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam có rất nhiều kinh nghiệm thương trường, đã va chạm nhiều vụ việc phức tạp, nhưng vẫn gặp khó khăn do những hành xử thiếu chuẩn mực và gian dối của đầu nhận hàng. Mục tiêu cuối cùng của công ty Benin là thông đồng chờ thanh lý rẻ để chiếm hữu lô hàng. Tuy nhiên, trước sức ép, biết không thể thực hiện được nên họ buộc phải thanh toán. Mặc dù thời gian xử lý chưa phải dài nhất, đây là một trong những vụ việc khó khăn nhất trong tổng số hơn 20 vụ việc bỏ hàng, chậm thanh toán và trục trặc đối tác xảy ra tại một số địa bàn do Thương vụ Ma-rốc phụ trách trong hơn 3 năm qua. Dù công ty Benin đã thanh toán tiền, Thương vụ Ma-rốc vẫn khuyến cáo doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam không giao dịch với công ty này để tránh rủi ro, thiệt hại: Tên Công ty: SO. GE. COF Người giao dịch : Ông Coulibaly Fako. Địa chỉ: C/664 03 BP 2179 Sainte-Rita, Cotonou, Benin. Điện thoại/Whatsap:+22997910830 Email : soumailac37@gmail.com. Theo doanhnghiephoinhap.vn Nguồn bài viết: https://doanhnghiephoinhap.vn/cac-doanh-nghiep-xuat-khau-dac-biet-luu-y-can-than-voi-cac-hop-dong-thuong-mai-ba-ben.html

Các nghiên cứu của WIPO cho biết, khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ biết cách quản trị tài sản trí tuệ thì thành tựu kinh tế đạt được sẽ tốt hơn và tăng trưởng cao hơn.   Quản trị tài sản trí tuệ góp phần đảm bảo tăng trưởng cho doanh nghiệp Trong vài năm trở lại đây, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã được chứng minh là mạch máu của nền kinh tế Việt Nam. Theo báo cáo của Sách trắng doanh nghiệp Việt Nam 2021 của Tổng cục thống kê [1], các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đến 97,4% tổng số doanh nghiệp; đóng góp khoảng 47% GDP cả nước. Do tính linh hoạt và năng lực đổi mới cao, các doanh nghiệp vừa và nhỏ có vị trí thuận lợi để vạch ra lộ trình mới cho tăng trưởng kinh tế sau đại dịch Covid – 19 ở Việt Nam thông qua tạo việc làm và phân phối lại thu nhập. Tuy nhiên, để tối ưu hóa hết tiềm năng của mình, các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam cần phải bảo vệ và thương mại hóa đầy đủ các sáng tạo trí tuệ của họ. Đây là lúc cần thiết hoạt động quản trị tài sản trí tuệ tại các doanh nghiệp. Định vị lại các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam vì sự phát triển kinh tế Một trong những lợi thế nổi bật nhất của việc quản trị tốt tài sản trí tuệ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam là tạo ra doanh thu. Tính độc quyền mà quyền sở hữu trí tuệ mang lại cho phép các doanh nghiệp vừa và nhỏ kiếm tiền bản quyền và tạo thu nhập từ việc cấp phép tài sản sở hữu trí tuệ của họ. Trên thực tế, nghiên cứu của Liên minh Châu Âu đã chỉ ra rằng các doanh nghiệp vừa và nhỏ có quyền sở hữu trí tuệ tạo ra doanh thu cao hơn tới 68% so với các doanh nghiệp vừa và nhỏ không có quyền sở hữu trí tuệ. Lợi ích của việc tạo doanh thu từ các tài sản sở hữu trí tuệ sẽ trở nên quan trọng hơn theo thỏa thuận Hiệp định thương mại tự do (EVFTA), và Hiệp định CPTPP đã có hiệu lực. Khi các thỏa thuận kinh tế ngày càng sâu rộng, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đòi hỏi cần phải xây dựng hình ảnh cho thương hiệu của mình và bảo vệ tài sản trí tuệ một cách đầy đủ. Như một thành quả, những doanh nghiệp này sẽ ở vị trí để duy trì lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Tương tự, việc mua lại quyền sở hữu trí tuệ có thể đặt các doanh nghiệp vừa và nhỏ lên vị trí hàng đầu trong các cơ hội đầu tư. Thông thường, niềm tin của nhà đầu tư được nâng cao khi các doanh nghiệp có thể chứng minh đã bảo vệ tài sản sở hữu trí tuệ có giá trị của mình. Mối quan hệ tích cực giữa quyền sở hữu trí tuệ và khả năng thu hút nhà đầu tư của một công ty, được thể hiện qua nhiều báo cáo. Lấy ví dụ ở Châu Âu, báo cáo nghiên cứu [2] chỉ ra thành công của các doanh nghiệp tăng trưởng cao trong khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ, thường bắt nguồn từ việc đầu tư vào sáng tạo, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và mở rộng thị trường quốc tế. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã nộp ít nhất một đơn đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ có khả năng tăng trưởng 21% trong ba năm tiếp theo và có 10% khả năng trở thành doanh nghiệp tăng trưởng cao. Thậm chí, trong một số ngành hàng như mỹ phẩm, dược phẩm, việc nộp đơn trước nhãn hiệu châu Âu có ảnh hưởng đến khả năng tăng trưởng cao lên đến 62%. Quản trị tài sản trí tuệ tác động đến từng giai đoạn của doanh nghiệp Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, tài sản trí tuệ là quan trọng tuy nhiên cũng phức tạp. Trong giai đoạn doanh nghiệp mới thành lập, việc chủ doanh nghiệp nhận thức về sở hữu trí tuệ giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ vừa định giá đúng tài sản trí tuệ của mình để đăng ký bảo vệ, vừa hạn chế rủi ro khi sử dụng tài sản trí tuệ của doanh nghiệp khác. Ở giai đoạn phát triển, khi lấy tài sản trí tuệ làm cốt lõi sẽ giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ tăng khả năng nhận diện và giá trị sản phẩm của mình trên thị trường. Bên cạnh đó, bởi có sự khác biệt nên tăng khả năng cạnh tranh với đối thủ trên cùng thị trường liên quan và hơn thế nữa cũng sẽ chủ động trong tiếp nhận kiến thức, thông tin liên quan đến tài sản trí tuệ của doanh nghiệp mình. Khi đó, doanh nghiệp cũng sẽ có khả năng tăng giá trị và đưa ra chiến lược phát triển ngắn hạn, dài hạn phù hợp. Trong giai đoạn tiếp theo là giai đoạn tái cơ cấu, chuyển nhượng, sở hữu trí tuệ giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ định giá được giá trị của mình. Từ việc định giá đó, sẽ quyết định mức độ thu hút các nhà đầu tư và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Ở thế giới hậu Covid, sở hữu trí tuệ sẽ tiếp tục là mối quan tâm chính khi các doanh nghiệp tiếp tục ưu tiên đầu tư vào mô hình kinh doanh được xây dựng trên nền tảng công nghệ kỹ thuật số như thương mại điện tử, dịch vụ giao hàng tận nhà, ... Tuy các doanh nghiệp vừa và nhỏ luôn nỗ lực sáng tạo, đổi mới để trở nên khác biệt hóa nhưng lại chưa chú tâm thực sự đến việc quản trị các tài sản trí tuệ của mình giúp họ tạo nên doanh thu. Nói tóm lại, đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ cần phải biết tài sản trí tuệ là trọng tâm đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Hiện nay, mức độ quan tâm đến vấn đề này ở Việt Nam hiện vẫn còn rất thấp. Số liệu thống kê chỉ ra rằng chỉ có 18% doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam quan tâm đến tài sản trí tuệ [3]. Tình trạng này là do một số điểm nghẽn. Những thách thức cản trở việc quản trị tài sản sở hữu trí tuệ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam Một trong những rào cản lớn đối với việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nói chung và quản trị tài sản trí tuệ nói riêng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ là tỷ lệ nhận thức về sở hữu trí tuệ còn thấp. Điều này là do một số lượng lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam vẫn hoạt động trong nền kinh tế phi chính thức, nơi tỷ lệ hiểu biết về sở hữu trí tuệ đặc biệt thấp và các yếu tố truyền thống đóng vai trò trong sự nhận thức về quản trị tài sản trí tuệ. Trong Diễn đàn “Doanh nghiệp vừa và nhỏ với sở hữu trí tuệ” tại Tp. HCM, các doanh nghiệp đã cho rằng vì họ là doanh nghiệp nhỏ cho nên không cần các bộ phận chuyên trách về sở hữu trí tuệ, hoặc công việc đó liên quan đến phòng pháp chế hay hành chính [4]. Phần lớn các doanh nghiệp mới chỉ quan tâm đến việc đăng ký nhãn hiệu, tên hay logo mà đặt ít sự quan tâm với việc quản trị tài sản trí tuệ. Đây chính là biểu hiện sự thờ ơ của doanh nghiệp với tài sản trí tuệ của mình. Diễn đàn “Doanh nghiệp vừa và nhỏ với sở hữu trí tuệ”.(Ảnh: ipvietnam) Việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ cũng là rào cản lớn khác. Điều nay cản trở sự đổi mới và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, quản trị tài sản trí tuệ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hằng năm, Việt Nam bị thiệt hại lớn do các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ như buôn bán hàng lậu, hàng giả, hàng nhái, vi phạm bản quyền, ... Với việc các doanh nghiệp, các nhà sáng tạo bị ảnh hưởng phần lớn doanh thu mà đáng lẽ ra phải được nhận, khiến cho triệt tiêu động lực để các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp tục đổi mới, sáng tạo hoặc đầu tư vào việc bảo vệ các sáng tạo của họ. Số vụ việc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ liên tục tăng lên đã dẫn đến thái độ thờ ơ đối với việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quản trị tài sản trí tuệ. Điển hình là vụ việc lực lượng quản lý thị trường đã triệt phá kho hàng giả với khoảng 30.000 sản phẩm vi phạm, ước trị giá khoảng 6 tỉ đồng. Theo Tổng cục Quản lý thị trường, sau gần 6 tháng trinh sát, cơ quan chức năng mới có đủ bằng chứng để truy cố hành vi của đối tượng. Kho hàng được xem là kho hàng giả lớn nhất miền Bắc này đã cố gắng làm nhái các sản phẩm có thương hiệu trên thị trường trong nước lẫn quốc tế. Bài học về vấn đề quản trị tài sản trí tuệ tại doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam Sau khi được tham dự cuộc thi “Gạo ngon nhất thế giới”, sản phẩm gạo ST25 đã xuất sắc đoạt giải gạo ngon nhất thế giới 2019. Tuy nhiên, theo thông tin trên WIPO, hiện có 03 tổ chức, cá nhân có địa chỉ ở Mỹ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu liên quan đến sản phẩm này. Điều đáng lưu tâm là các đơn đăng ký này đều không xuất phát từ phía tác giả là ông Hồ Quang Trí và ông Hồ Quang Cua. Đứng trước nguy cơ mất quyền phân phối sản phẩm gạo tại thị trường này, mới thấy vấn đề quản trị tài sản trí tuệ nói riêng và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nói chung của doanh nghiệp vừa và nhỏ là quan trọng thế nào. Không chỉ câu chuyện về gạo ST25, trên thực tế, đã có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ bị mất quyền sở hữu đối với nhãn hiệu ngay trên lãnh thổ Việt Nam và thị trường nước ngoài như thuốc lá Vinataba, kẹo dừa Bến Tre, nước mắm Phú Quốc,... Nguyên nhân như đã đề cập là do các doanh nghiệp chưa thực sự chú trọng trong việc quản trị tài sản trí tuệ của mình. Từ thực tiễn trên, vấn đề nhận thức về quản trị tài sản trí tuệ đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ cần được chú trọng. Cụ thể, theo tác giả, có 03 nhiệm vụ mà doanh nghiệp cần thực hiện để quản trị tài sản trí tuệ hiệu quả với mô hình kinh doanh của mình: Một là, phải tiến hành quản trị tài sản trí tuệ ngày từ lúc tài sản đó mới được hình thành; Hai là, quản trị quá trình mà tài sản trí tuệ được xác lập độc quyền. Bởi vì khi doanh nghiệp còn nắm giữ được tính độc quyền, thì tài sản trí tuệ đó vẫn có thể đem lại doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp; Ba là, quản trị quá trình thương mại hóa tài sản trí tuệ, thông qua các hình thức khai thác tài sản trí tuệ như khai thác trực tiếp, mua bán, sáp nhập, hợp nhất doanh nghiệp. Để thực hiện được các nhiệm vụ này, các doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ như: Lập bản đồ tài sản trí tuệ (IP Map); kiểm kê tài sản trí tuệ (IP Audit); và thẩm tra tài sản trí tuệ (IP Due Deligence). Trách nhiệm hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ quản trị tài sản trí tuệ Đương nhiên, vai trò của cơ quan nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động quản trị tài sản trí tuệ của doanh nghiệp vừa và nhỏ. Dưới đây là một số kiến nghị để quá trình quản trị trí tuệ tại các doanh nghiệp tại Việt Nam hiệu quả hơn: Một là, để giải quyết tình trạng thiếu kiến ​​thức phổ biến trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ về bản chất và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, cần phải tiến hành nâng cao nhận thức tại chỗ về tầm quan trọng của tài sản sở hữu trí tuệ và cách những tài sản này làm cho doanh nghiệp cạnh tranh hơn. Các chương trình nâng cao nhận thức tại chỗ này sẽ nhắm mục tiêu đến các cụm SME. Cụ thể như việc tạo các ứng dụng trên điện thoại để thuận tiện cho việc tra cứu, làm thủ tục, tư vấn, ... Hai là, các cơ quan như Cục sở hữu trí tuệ cần thiết lập quan hệ đối tác với các công ty luật sẵn sàng cung cấp dịch vụ tư vấn miễn phí cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ về các hồ sơ bằng sáng chế hoặc nhãn hiệu. Vì các dịch vụ pháp lý thường chiếm phần lớn các chi phí phát sinh trong quá trình nộp đơn đăng ký quyền sở hữu trí tuệ, nên một chiến lược như vậy sẽ nâng gánh nặng tài chính lớn lên vai của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, do đó, khuyến khích việc bảo hộ quyền SHTT. Một chiến lược tương tự đã được chứng minh là hiệu quả ở Hoa Kỳ, nơi hàng trăm doanh nghiệp vừa và nhỏ của Mỹ đã được hưởng lợi từ sự hỗ trợ như vậy trong việc bảo vệ các sáng chế của họ. Ba là, cơ quan chức năng cần thực thi quyền sở hữu trí tuệ chặt chẽ hơn. Hiện nay, vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng lậu, hàng kém chất lượng khiến ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh sản xuất của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cho nên, để các doanh nghiệp tập trung phát triển, cần thiết sự mạnh tay và quyết liệt hơn nữa từ phía cơ quan nhà nước. Sự bùng phát của đại dịch Covid-19 đã giáng đòn mạnh vào nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, với tài sản trí tuệ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, Việt Nam sẽ có thể tạo ra một con đường mới để phục hồi sau những khủng hoảng kinh tế hiện tại. Do đó, cần hơn nữa sự chung tay của Nhà nước và doanh nghiệp để tối ưu hóa được tiềm năng phát triển của nó. Có như vậy, chúng ta mới ngăn được việc bị chảy máu chất xám bởi lãng phí các tài sản trí tuệ. Theo phapluatbanquyen.phaply.vn Nguồn bài viết: https://phapluatbanquyen.phaply.vn/bai-hoc-ve-van-de-quan-tri-tai-san-tri-tue-tai-doanh-nghiep-vua-va-nho-o-viet-nam-bv611/

(Pháp lý) - Khi hợp đồng thương mại phát sinh tranh chấp, nếu các bên đã có thoả thuận về cơ quan giải quyết tranh chấp thì thẩm quyền giải quyết được ưu tiên áp dụng theo thoả thuận. Trong trường hợp không có thoả thuận và các bên không tự hòa giải thì tranh chấp được giải quyết tại Tòa án. Trong trường hợp không có thoả thuận và các bên không tự hòa giải thì tranh chấp được giải quyết tại Tòa án Mới đây, bạn đọc Thanh Nguyễn có gửi đến Tạp chí điện tử Pháp lý câu hỏi nhờ Luật gia tư vấn: Công ty Cổ phần A có trụ sở tại tỉnh NB mua 1 số trang thiết bị  của Công ty TNHH B có trụ sở tại Tp HN trị giá 200 triệu đồng. Theo thoả thuận, số trang thiết bị đó được giao tại chi nhánh của công ty Cổ phần A ở Tp HN. Sau khi giao hàng, công ty Cổ phần A cho rằng số trang thiết bị đó không đảm bảo chất lượng và yêu cầu bên bán đổi thiết bị .Công ty TNHH B không đồng ý đổi thiết bị. Công ty Cổ phần A quyết định khởi kiện Công ty TNHH B. Vậy cơ quan nào có quyền giải quyết tranh chấp này và cách giải quyết ? Nếu trong hợp đồng giữa 2 bên có Điều khoản của trọng tài và nội dung của điều khoản"Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam theo quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này". Nội dung này có phù hợp không ? Nếu không thì cần phải thoả thuận như thế nào ? Luật gia Văn Chiến (Tạp chí điện tử Pháp lý) trả lời như sau: 1.Về  cơ quan có quyền giải quyết tranh chấp   Về nguyên tắc, đối với hợp đồng thương mại khi phát sinh tranh chấp thì thẩm quyền giải quyết được ưu tiên áp dụng theo thỏa thuận hợp pháp của các bên ghi nhận tại hợp đồng/ tài liệu khác. Theo đó, nếu các bên đã có thoả thuận về cơ quan giải quyết tranh chấp (hoà giả thương mại, trọng tài hoặc toà án) thì khi phát sinh tranh chấp thì thẩm quyền giải quyết được ưu tiên áp dụng theo thoả thuận. Trong trường hợp không có thoả thuận, thì khi phát sinh tranh chấp hợp đồng, nếu các bên không tự hòa giải thì tranh chấp được giải quyết tại Tòa án. Theo đó, người khởi kiện (nguyên đơn) có quyền nộp đơn khởi kiện tại Toà án Nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức.  Trong trường hợp, có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Toà án nước ngoài thì nộp đơn tại toà án cấp Tỉnh giải quyết. Nếu không biết nơi cư trú, làm việc, trụ sở của bị đơn thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở cuối cùng giải quyết; Nếu tranh chấp phát sinh từ hoạt động của chi nhánh tổ chức thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi tổ chức có trụ sở hoặc nơi tổ chức có chi nhánh giải quyết; Nếu bị đơn không có nơi cư trú, làm việc, trụ sở ở Việt Nam thì nguyên đơn có thể yêu cầu Toà án nơi mình cư trú, làm việc giải quyết… 2. Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp: - Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp bằng Hòa giải thương mại được quy định chi tiết tại Nghị định 22/2017/NĐ-CP Về hòa giải thương mại theo đó, các bên tự thỏa thuận trình tự hòa giải, nếu không thỏa thuận thì hòa giải viên thực hiện theo trình tự phù hợp với vụ việc, nguyện vọng, được các bên đồng ý. Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại: Theo quy định tại Luật Trọng tài thương mại 2010, khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài các bên thực hiện theo trình tự sau: Bước 1: Nộp đơn khởi kiện Bước 2: Bị đơn nộp bản tự bảo vệ Bước 3: Thành lập hội đồng trọng tài Bước 4: Hòa giải Bước 5: Tổ chức phiên họp giải quyết tranh chấp Bước 6: Hội đồng trọng tài ra phán quyết -Trình tự giải quyết tranh chấp thông qua Tòa án: Theo quy định tại Bộ Luật tố tụng Dân sự 2015, trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp thương mại thông qua Tòa án được thực hiên như sau: Khởi kiện: khi quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, một hoặc các bên tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án tại Tòa án để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.  Thụ lý vụ án: Trong thời hạn 8 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Tòa án phải ra một trong các quyết định sau: Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện; Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền; Trả lại đơn khởi kiện; Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án. Chuẩn bị giải quyết: Sau khi thụ lý vụ án, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán giải quyết vụ án. Thẩm phán tiến hành các công viêc chuẩn bị xét xử: thu thập chứng cứ; tiến hành hoà giải. Phiên Tòa sơ thẩm: Phiên Tòa sơ thẩm phải được mở trong thời gian 30 ngày kể từ ngày có Quyết định đưa vụ án ra xét xử. Thủ tục xét xử phúc thẩm được tiến hành nếu có kháng cáo; Xét xử lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục giám đốc thẩm và tái thẩm được thực hiện nếu có kháng nghị. 2. Nếu trong hợp đồng giữa 2 bên có Điều khoản của trọng tài và nội dung của điều khoản"mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam theo quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này". Nội dung này theo chúng tôi là hoàn toàn phù hợp. Theo Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự;  Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự: Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng. Do đó, nếu trong hợp đồng giữa 2 bên có Điều khoản của trọng tài và nội dung của điều khoản"Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng trọng tài tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam theo quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm này" Nội dung này hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật về hợp đồng. LG. Văn Chiến  

Mới đây một sự kiện xôn xao giới đầu tư, tài chính – WHAUP ( một DN của Thái Lan) đã đệ đơn kiện Aqua One ( DN của Shark Liên)  lên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) và yêu cầu Aqua One  thực hiện nghĩa vụ theo các điều khoản trong hợp đồng mua bán cổ phần.  Xung quanh sự kiện này, Phóng viên Tạp chí điện tử Pháp lý đã phỏng vấn Luật gia Nguyễn Văn Hậu - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Thương mại Luật gia Việt Nam (VLCAC) - người có rất nhiều kinh nghiệm và uy tín trong việc tham gia tư vấn, giải quyết các vụ tranh chấp thương mại tại Việt Nam và Quốc tế. Luật gia Nguyễn Văn Hậu - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Thương mại Luật gia Việt Nam – VLCAC trả lời phỏng vấn PV Pháp lý Aqua One có thể phải gánh chịu những hệ quả pháp lý rất bất lợi nếu bị xử thua kiện Phóng viên: Thưa Ông, mới đây Công ty WHAUP (SG) 2DR, một công ty con của WHA Utilities and Power Public Company Limited (WHAUP) của Thái Lan – một cổ đông lớn nắm giữ 34% vốn của Công ty Cổ phần Nước mặt Sông Đuống đã chính thức khởi kiện kiện Aqua One và ông Đỗ Tất Thắng (người đã bán cổ phần cho WHAUP) lên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam do không thực hiện đúng cam kết theo thỏa thuận mua bán cổ phần đang gây xôn xao giới tài chính. Ông có thể chia sẻ quan điểm của mình về vụ kiện này? Luật sư Nguyễn Văn Hậu: Quả thật, tôi không quá bất ngờ khi biết được thông tin về vụ kiện. Bởi, với kinh nghiệm nhiều năm tham gia tư vấn pháp lý cho Doanh nghiệp tôi thấy rằng, khi tham gia vào các thương vụ làm ăn với các nhà đầu tư nước ngoài thì Doanh nghiệp Việt của mình thường rất dễ vướng vào tranh chấp không đáng có. Thực tế từ trước đến nay cũng đã có rất nhiều vụ tranh chấp kiện tụng giữa Doanh nghiệp Việt Nam với các nhà đầu tư hoặc các định chế tài chính nước ngoài và thường phải chịu những hệ quả pháp lý bất lợi. Trong vụ việc này, tôi thấy rất tiếc hay nói đúng hơn là buồn. Bởi, Aqua One bị đối tác nước ngoài khởi kiện với lý do không thực hiện đúng cam kết theo thỏa thuận hợp đồng. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín của Aqua One. Phóng viên: Là một Trọng tài viên đã từng tham gia giải quyết nhiều vụ tranh chấp mua bán, sáp nhập, đầu tư trong nước và quốc tế. Bằng kinh nghiệm của mình, Ông có đánh giá gì về vụ kiện này? Liệu rằng Aqua One có thể có được ưu thế nào hay không? Luật sư Nguyễn Văn Hậu: Theo quy định hiện hành, với vụ tranh chấp được giải quyết tại Trung tâm trọng tài, sau khi người có yêu cầu nộp đơn và hồ sơ khởi kiện tại Trung tâm trọng tài và được Trung tâm trọng tài thụ lý đơn khởi kiện thì Trung tâm trọng tài gửi cho Bị đơn bản sao đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo.  Nếu các bên không có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài không có quy định khác, thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo, bị đơn phải gửi cho Trung tâm trọng tài bản tự bảo vệ… Đối tác Thái Lan cho rằng Aqua One "lật kèo" trong thương vụ mua bán cổ phần Nhà máy nước mặt sông Đuống ?. Cho đến thời điểm hiện tại, chưa có thông tin về việc thụ lý đơn Công ty WHAUP cũng như các thông tin khác liên quan đến việc giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, thông thường trong các vụ tranh chấp thương mại, thì sẽ căn cứ vào những thoả thuận trong hợp đồng đã ký kết để phân xử đúng sai. Trong vụ việc này, nếu chỉ nhìn vào thông tin khởi kiện mà WHAUP công bố thì Aqua One đang gặp khá nhiều bất lợi.  Bởi, theo như thoả thuận, WHAUP mua lại 34% cổ phần Nhà máy Nước mặt Sông Đuống từ ông Đỗ Tất Thắng với giá 1.886 tỷ đồng, tương đương 2,5 tỷ baht. Phía WHAUP được quyền bán toàn bộ cổ phần của mình trong Nhà máy Nước mặt Sông Đuống cho Công ty Cổ phần nước Aqua One, với giá đã mua cộng với chi phí ghi sổ theo quy định trong hợp đồng nếu CTCP Nước mặt Sông Đuống không chuyển cho WHAUP giấy chứng nhận đăng ký đầu tư sửa đổi trước ngày 25/10/2020, bao gồm nội dung nâng công suất khai thác của công ty Sông Đuống từ 300.000 m3/ngày lên 600.000 m3/ngày. Tuy nhiên, Nước mặt Sông Đuống, Aqua One và ông Đỗ Tất Thắng đã không cung cấp được giấy chứng nhận đúng thời hạn. Chính điều này khiến cho WHAUP kích hoạt điều khoản quyền bán lại này. Theo đó, ngày 23/11/2020, WHAUP đã gửi thông báo cho Aqua One, yêu cầu Aqua One có nghĩa vụ mua toàn bộ cổ phần từ WHAUP trước ngày 7/6/2021 theo thỏa thuận mua bán cổ phần. Thế nhưng, Aqua One vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ mua cổ phần theo như thỏa thuận trước đó. Như vậy, nếu đúng như cáo buộc từ WHAUP thì Aqua One đã không thực hiện đầy đủ các cam kết cũng như nghĩa vụ theo như thoả thuận. Điều này có thể khiến Aqua One phải chịu những hệ quả pháp lý rất bất lợi nếu bị xử thua kiện như buộc thực hiện nghĩa vụ. Thậm chí có thể phải chịu chế tài như phạt vi phạm hợp đồng hoặc bồi thường thiệt hại nếu có. Đây là một bài học không chỉ đối với Aqua One cũng như Doanh nghiệp Việt khi làm ăn ký kết hợp đồng với nước ngoài. Công ty Cổ phần Nước Aqua One (do bà Đỗ Thị Kim Liên (shark Liên) làm người đại diện pháp luật) có thể phải gánh chịu những hệ quả pháp lý rất bất lợi nếu bị xử thua kiện Bài học nào cho Doanh nghiệp Việt ? Phóng viên: Như Ông đã nói, khi tham gia vào các thương vụ làm ăn với các nhà đầu tư nước ngoài thì Doanh nghiệp Việt của mình thường rất dễ vướng vào tranh chấp không đáng có và thường phải chịu những hệ quả pháp lý bất lợi. Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến điều này, thưa Ông? Luật sư Nguyễn Văn Hậu: Trong câu chuyện hợp tác giữa các doanh nghiệp với các nhà đầu tư thì vai trò của nhà tư vấn về tài chính cũng như tư vấn về pháp lý là không thể thiếu. Ở những nước phát triển trong các thương vụ mua bán hay là đầu tư thì bao giờ cũng có sự tham gia của các nhà tư vấn về tài chính và tư vấn về pháp lý.  Một thương vụ đầu tư vốn tư nhân hay là mua bán, sáp nhập doanh nghiệp sẽ rất phức tạp và nhiều điều khoản cần phải đàm phán rất chi tiết và chặt chẽ khi ký hợp đồng.  Trong khi các nhà đầu tư, đối tác nước ngoài luôn có đội ngũ nhà tư vấn tài chính, pháp lý chuyên nghiệp tham gia ngay từ đầu để ràng buộc các yêu cầu và đưa cam kết của chủ doanh nghiệp vào hợp đồng. Trái lại tại Việt Nam, rất nhiều các chủ doanh nghiệp thường quá tin vào mình hoặc là quá tiết kiệm, họ làm doanh nghiệp thành công nên họ tự tin là sẽ làm được và đưa ra những cam kết mà bản thân họ cũng không chắc chắn có thực hiện được hay không. Họ cũng không có thói quen thuê luật sư chuyên ngành thực hiện soạn thảo rà soát hợp đồng. Khi xảy ra tranh chấp, tòa án hay trọng tài sẽ căn cứ vào hợp đồng mà hai bên đã ký với nhau để xử và tất nhiên khó tránh khỏi những hệ quả pháp lý bất lợi nếu hợp đồng không chặt chẽ hoặc không tuân thủ đúng cam kết theo hợp đồng đã kí. Phóng viên: Theo Ông từ vụ việc này, rút ra được bài học gì cho Doanh nghiệp Việt  trong những thương vụ làm ăn với nước ngoài? Luật sư Nguyễn Văn Hậu: Dù kết quả vụ kiện này có thế nào đi chăng nữa thì các Doanh nghiệp Việt cũng sẽ rút ra bài học vô cùng đắt giá trong các thương vụ hợp tác kinh doanh với nước ngoài. Nếu ngay từ đầu, có sự tham gia của các nhà tư vấn pháp lý chuyên nghiệp, am hiểu luật pháp Việt Nam cũng như quốc tế và có kinh nghiệm soạn thảo để đưa ra các điều khoản thương mại, các tình huống giả định cũng như xây dựng kế hoạch kinh doanh sát với khả năng, năng lực của doanh nghiệp… thì sẽ hạn chế được những điều khoản bất lợi hoặc dự báo những điều khoản không thể thực hiện nhằm tránh vướng vào tranh chấp kiện tụng như Aqua One. Phóng viên: Ông có lời khuyên nào đối với Doanh nghiệp Việt  khi tham gia vào các thương vụ tương tự? Luật sư Nguyễn Văn Hậu: Theo tôi, trước khi tham gia vào các thương vụ kinh doanh quốc tế, Doanh nghiệp Việt cần tìm hiểu kỹ các đối tác. Bởi, có nhiều trường hợp vì mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa rủi ro, họ có thể khôn khéo cài cắm các điều khoản vào hợp đồng để có lợi nhất cho mình.  Đồng thời DN cần phải thuê các tổ chức tư vấn pháp lý chuyên nghiệp đủ năng lực, hiểu rõ luật pháp quốc tế và có kinh nghiệm soạn thảo, hiểu rõ các điều khoản của hợp đồng thay vì chỉ đơn thuần sử dụng bộ phận pháp chế nội bộ hoặc thuê tư vấn thiếu năng lực để xem xét các điều khoản hợp đồng, đặc biệt là những hợp đồng bằng tiếng Anh với các câu chữ cài cắm. Đặc biệt, lãnh đạo doanh nghiệp cần luôn tỉnh táo và nghiêm túc xem xét những cảnh báo từ các chuyên gia tư vấn. Nếu có những điều khoản bất lợi hoặc bất khả thi, thì phải đàm phán lại cho phù hợp hoặc từ chối nếu cần thiết trước khi đặt bút kí hợp đồng. Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Ông !  Đinh Chiến (thực hiện)  

Dù không có nguồn thu do ảnh hưởng bởi Covid-19, nhưng nhiều cá nhân, doanh nghiệp vẫn đang phải gồng mình trả lãi ngân hàng mỗi tháng. Gồng mình trả lãi ngân hàng Hơn một năm dịch bệnh Covid-19 hoành hành là chừng ấy thời gian hàng loạt doanh nghiệp lao đao, khốn khó. Không chỉ sản xuất bị thu hẹp mà hàng hóa cũng ứ đọng… khiến doanh thu sụt giảm. Để duy trì hoạt động, nhiều doanh nghiệp phải “gồng” mình gánh thêm nhiều khoản từ công tác phòng dịch, xét nghiệm, trả lãi ngân hàng. Chia sẻ với Người Đưa Tin, ông Đoàn Văn Vinh kinh doanh trong lĩnh vực bất động sản cho biết doanh nghiệp của ông vay ngân hàng lên tới hàng trăm tỷ đồng. Dịch Covid-19 khiến dự án nhà ở của ông phải dừng lại, thiệt hại vô cùng lớn song doanh nghiệp vẫn phải thực hiện nghĩa vụ tài chính với ngân hàng. “Suốt thời gian dài qua, doanh nghiệp của tôi vẫn phải trả lãi và gốc đều đặn cho ngân hàng, chúng tôi cũng mong mỏi phía ngân hàng có thể xem xét tình hình dịch bệnh Covid-19 như một điều kiện bất khả kháng để tạm ngừng thu nợ, giảm tải một phần gánh nặng cho doanh nghiệp chúng tôi”, ông Vinh chia sẻ. Không chỉ doanh nghiệp, nhiều người mua nhà trả góp như anh Nguyễn Văn Thịnh (34 tuổi, ở phường Đức Giang, quận Long Biên, thành phố Hà Nội) - kinh doanh tự do cho biết: “Gần 2 năm vướng phải dịch bệnh, công việc bấp bênh, bản thân tôi lo chạy ăn từng bữa chưa xong còn phải lo khoản nợ hơn 10 triệu đồng cả gốc lẫn lãi trả góp cho ngân hàng. Những tưởng dịch bệnh, phía ngân hàng sẽ có chính sách hỗ trợ trả chậm hoặc giảm lãi cho người vay nhưng thực tế tôi vẫn phải đóng đủ và đóng đều hàng tháng”. Cần "bàn tay" của Nhà nước Trước nguyện vọng cho rằng có thể áp dụng điều kiện bất khả kháng như đại dịch Covid-19 để yêu cầu ngân hàng ngừng thu nợ, quan điểm của Luật sư Nguyễn Kim Ngân – Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho rằng: Dịch Covid-19 không đương nhiên tạo ra tình huống bất khả kháng để miễn trừ trách nhiệm của những người có nghĩa vụ nhưng không thể hoàn thành nghĩa vụ. Nghị quyết 447 về việc công bố dịch Covid-19 của Thủ tướng Chính phủ không có nghĩa là tất cả các nghĩa vụ không hoàn thành đều được coi là bất khả kháng, mà phải rà soát từng trường hợp cụ thể theo 3 yếu tố: Thứ nhất, là yếu tố khách quan của người đang vi phạm một nghĩa vụ nào đó; thứ hai, là không thể lường trước được; thứ ba, là bản thân người vi phạm đó đã làm tất cả mọi điều trong khả năng của mình nhưng vẫn không khắc phục được. “Theo tôi, việc đầu tiên là các bên nên ngồi lại với nhau để thương lượng. Trong trường hợp hai bên không tìm được tiếng nói chung thì có thể nhờ đến các cơ quan như tòa án hoặc tòa trọng tài, các tổ chức hòa giải để hòa giải, phân xử”, Luật sư Ngân nêu quan điểm. Nhiều người dân, doanh nghiệp đang đứng trước sức ép không thể trả lãi ngân hàng. Ảnh minh hoạ Cùng trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nghiêm Quang Vinh – Giám đốc Công ty Luật Nghiêm Quang (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) nêu quan điểm, cần kiểm tra lại hợp đồng giao kết giữa các bên, nếu trong hợp đồng có quy định về điều kiện bất khả kháng thì hai bên phải thỏa thuận lại về điều kiện này. Tuy nhiên, việc ngân hàng giảm bao nhiêu, có ngừng thu nợ ngân hàng hay không lại phải tuân thủ theo sự chỉ dẫn của Nhà nước để tránh những rủi ro cho phía ngân hàng. Nói rõ hơn về nội dung này, theo Luật sư Vinh bày tỏ: "Giữa ngân hàng và khách hàng đã ký kết hợp đồng vay rồi tự ý thay đổi các điều khoản có lợi cho người vay mà làm phương hại cho Nhà nước thì vấn đề này cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh việc ngân hàng vi phạm pháp luật. Do vậy mới nói, vấn đề này cần thiết phải có “bàn tay” điều chỉnh, chỉ đạo của Nhà nước để đảm bảo quyền lợi hài hòa của hai bên". Theo luật sư, Chính phủ cũng như Ngân hàng Nhà nước đã có chỉ đạo chung, có một loạt biện pháp để giảm nhẹ khó khăn nhiều mặt, trong đó có khó khăn về tài chính cho người dân, doanh nghiệp và người lao động. Trong những biện pháp đó bao gồm ngân hàng có thể giảm, giãn nợ, giảm lãi suất… Luật sư Vinh tin tưởng: “Nhà nước cũng đang nghiên cứu và tùy theo tình hình dịch bệnh sẽ có những biện pháp phù hợp để hỗ trợ cho doanh nghiệp, người lao động”. Theo nguoiduatin.vn Nguồn bài viết: https://www.nguoiduatin.vn/covid-19-co-phai-dieu-kien-bat-kha-khang-de-hoan-tra-no-ngan-hang-a530535.html

(Pháp lý) – Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam gần đây phát hiện nhiều vụ thao túng, làm giá. Không chỉ vậy, lợi dụng mạng xã hội, một số đối tượng đã phát tán những thông tin chưa có kiểm chứng, tin giả mạo gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động của TTCK và gây thiệt hại cho nhà đầu tư, đồng thời gây khó khăn cho các cơ quan quản lý trong việc phát hiện và xử lý. Điều này đặt ra yêu cầu đối với cơ quan chức năng cần tiếp tục nghiên cứu và triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ hơn để giám sát TTCK và nâng cao tính minh bạch của thị trường chứng khoán.  Khung pháp lý về giám sát giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã có nhiều thay đổi so với trước đây. Tuy nhiên vẫn chưa theo kịp phát triển của thị trường này Để thị trường vận hành khách quan, không bị sai lệch bởi các hành vi thao túng, nội gián và các vi phạm pháp luật khác, nhiều quốc gia trên thế giới đã thực hiện hiệu quả các mô hình, hoạt động giám sát đối với toàn hệ thống chứng khoán, hay giám sát các giao dịch chứng khoán nhằm kịp thời phát hiện ngăn ngừa các dấu hiệu cũng như xử lý các hành vi vi phạm quy định của pháp luật. Tham khảo kinh nghiệm ở các quốc gia có thể rút ra cho Việt Nam những bài học kinh nghiệm trong quá trình xây dựng chính sách, ban hành quy định giám sát, phát triển các công cụ, kỹ thuật để phòng, chống các hành vi vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán… Quy định về giám sát thị trường chứng khoán tại Việt Nam Tại Việt Nam, kể từ khi Luật Chứng khoán 2006; Luật Chứng khoán sửa đổi, bổ sung năm 2010 và Luật Chứng khoán 2019 được ban hành đến nay, công tác giám sát các hoạt động diễn ra trên TTCK nói chung, giám sát giao dịch nói riêng không ngừng củng cố, hoàn thiện.  Theo đó, thời điểm trước 1/1/2021 – thời điểm Luật Chứng khoán 2019 có hiệu lực thi hành, công tác giám sát giao dịch chứng khoán trên TTCK được tổ chức thành giám sát hai cấp. Sàn giao dịch chứng là đơn vị giám sát cấp 1, thực hiện giám sát tuân thủ trong thực hiện nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin của tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch, nghĩa vụ của thành viên giao dịch, một số đối tượng nhà đầu tư có nghĩa vụ công bố thông tin khi giao dịch; giám sát tuyến đầu đối với giao dịch có dấu hiệu bất thường của nhà đầu tư.  UBCKNN là đơn vị giám sát cấp 2, thực hiện giám sát việc tuân thủ pháp luật của các tổ chức, cá nhân tham gia TTCK, giám sát tuân thủ đối với hoạt động nghiệp vụ của Sàn giao dịch chứng khoán, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán; giám sát giao dịch bất thường như thao túng, nội gián...  Trên cơ sở kết quả giám sát thường xuyên theo hai cấp, UBCKNN xem xét xử lý vi phạm pháp luật chứng khoán trong trường hợp có đủ cơ sở để xử phạt ngay hoặc tiến hành thanh tra, kiểm tra trong trường hợp cần thiết để làm rõ vi phạm. Kể từ thời điểm 1/1/2021, Luật chứng khoán 2019 chính thức có hiệu lực, công tác giám sát TTCK tiếp tục được củng cố và hoàn thiện. Theo đó, khung pháp lý về giám sát giao dịch và giám sát tuân thủ có những thay đổi đáng kể, đó là quy định về vai trò, trách nhiệm giám sát của cơ quan quản lý, giám sát thị trường - UBCKNN, Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán, công ty chứng khoán, ngân hàng giám sát; các quy định đảm bảo cho cơ quan quản lý, các chủ thể giám sát có đủ thẩm quyền để giám sát, thu thập thông tin, xác minh, làm rõ những dấu hiệu nghi vấn trong hoạt động chứng khoán của tổ chức, cá nhân; Quy định các cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý giám sát TTCK với cơ quan thuế, cơ quan đăng ký kinh doanh trong giám sát doanh nghiệp tham gia TTCK; Quy định về phối hợp giám sát vi phạm chứng khoán mang tính xuyên biên giới liên quan đến TTCK Việt Nam giữa UBCKNN và cơ quan quản lý TTCK các nước… Hoạt động giám sát giao dịch chứng khoán được thực hiện theo 03 cấp. Theo đó, công ty chứng khoán có vai trò là cấp giám sát thứ nhất; Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán có vai trò là cấp giám sát thứ 2, UBCKNN là cấp giám sát thứ 3.  Các cấp giám sát được phân quyền rõ ràng đảm bảo thống nhất, minh bạch theo hệ thống tiêu chí phân tích báo cáo giám sát giao dịch; Xây dựng hệ thống giám sát kết nối trực tiếp với hệ thống giao dịch của các SGDCK, đồng thời xây dựng bộ tiêu chí cảnh báo sớm để có thể chủ động hơn trong công tác giám sát, phù hợp với thực tế phát triển của TTCK. Quy định chi tiết về hoạt động giám sát được thể hiện tại Thông tư số 95/2020/TT-BTC ngày 16/11/2020 của Bộ Tài chính hướng dẫn giám sát giao dịch chứng khoán trên TTCK, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021. Ngoài ra, công tác giám sát giao dịch chứng khoán trên TTCK còn có sự hỗ trợ của hệ thống giám sát giao dịch chứng khoán (MSS) trong việc tìm kiếm các thông tin liên quan đến nhà đầu tư trên thị trường, thu thập các báo cáo, dữ liệu giao dịch chứng khoán trên thị trường... Hàng loạt những giao dịch có dấu hiệu “bất thường”, nhiều mã cổ phiếu “Nhóm Louis” vào tầm ngắm của Uỷ ban Chứng khoán Trong quá trình giám sát, thanh tra, UBCKNN đã phối hợp với các cơ quan chức năng phát hiện nhiều vụ việc; đồng thời xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức có hành vi hành vi thao túng, nội gián và các vi phạm pháp luật khác như tạo dựng, lan truyền, cung cấp thông tin giả mạo, sai sự thật liên quan đến hoạt động chứng khoán trên không gian mạng.  Năm 2020, UBCKNN ra quyết định xử phạt đối với 380 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền phạt và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp là 22,2 tỷ đồng; có 02 vụ án liên quan đến thao túng TTCK đã được xét xử. 06 tháng đầu năm 2021, UBCKNN đã cũng xử phạt hành chính đối với 156 cá nhân và 34 tổ chức với tổng số tiền phạt là 5,66 tỷ đồng. Pháp luật về giám sát thị trường chứng khoán một số nước trên thế giới Hầu hết các nước trên thế giới đều tổ chức quản lý, giám sát thị trường chứng khoán theo mô hình nhiều cấp, gồm cơ quan quản lý nhà nước (Ủy ban chứng khoán) và các tổ chức tự quản (Sở giao dịch chứng khoán, Trung tâm lưu ký chứng khoán...). Như tại Mỹ, theo quy định, hoạt động giám sát các giao dịch hàng ngày và việc công bố thông tin của các công ty đại chúng trên thị trường chúng khoán được thực hiện bởi Sở giao dịch chứng khoán. UBCKNN của Mỹ (SEC) sẽ thực hiện các hoạt động giám sát một cách gián tiếp thông quan việc xem xét, chấp thuận các quy định tự quản của Sở giao dịch chứng khoán và chế độ báo cáo, trao dổi thông tin giữa Sở giao dịch chứng khoản với UBCK Nhà nước. Các đối tượng thuộc phạm vi giám sát trực tiếp của SEC gồm: Công ty môi giới, kinh doanh chứng khoán, các quỹ đầu tư và các tổ chức tự quản. Hoạt động giám sát trường chứng khoán của SEC được giao cho các đơn vị chức năng, chủ yếu là Vụ Quản lý giao dịch và Thị trường, cùng với Văn phòng Giám sát và Kiểm tra. Hoạt động giám sát của Văn phòng Giám sát và Kiểm tra đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp cho SEC các thông tin về diễn biến tình hình các đối tượng chịu sự quản lý một cách kịp thời thông qua tiến hành kiểm tra định kỳ và thường xuyên. Từ kết quả giám sát này, những thiếu sót trong các quy định pháp luật được khắc phục kịp thời, đảm bảo sự vận hành khách quan của trường chứng khoán. Hầu hết các nước trên thế giới đều tổ chức quản lý, giám sát thị trường chứng khoán theo mô hình nhiều cấp. Hoạt động giám sát toàn thị trường chứng khoán ở Nhật Bản do Ủy ban chứng khoán nhà nước (SESC) thực hiện. Các đơn vị trong SESC trực tiếp tiến hành các hoạt động giám sát đối với giao dịch hàng ngày trên thị trường, giám sát công ty đại chúng và các định chế trung gian thị trường, bao gồm cả quỹ đầu tư, công ty giám sát và các tổ chức tự quản.  Đối với mỗi đối tượng và nội dung cụ thể, hoạt động giám sát được giao nhiệm vụ cho các Phòng chức năng. Theo đó, nhiệm vụ giám sát giao dịch hàng ngày trên thị trường được phân công cho Phòng Giám sát thị trường thực hiện. Giám sát công ty đại chúng do Phòng Giám sát công bố Thông tin thực hiện. Giám sát các định chế trung gian thị trường và các tổ chức tự quản do Phòng Giám sát tuân thủ đảm nhiệm. Còn hoạt động giám sát đối với toàn hệ thống trên trường chứng khoán chủ yếu do Ủy ban chứng khoán thực hiện, kể cả việc giám sát diễn biến hàng ngày của thị trường. Phòng Giám sát thị trường của SESC thực hiện việc giám sát giao dịch chứng khoán và các hợp đồng tương lai. Phòng này có quyền yêu cầu các công ty chứng khoán nộp báo cáo và tài liệu liên quan đến một giao dịch cụ thể để kiểm tra. Phòng Giám sát thị trường của SESC sẽ thực hiện các hoạt động kiểm tra, theo dõi giao dịch của công ty chứng khoán khi cổ phiếu đột ngột tăng hoặc giảm giá mạnh, hay khi cổ phiếu bị đóng băng tại một mức giá trong một thời gian nhất định hoặc có thông tin ảnh hưởng tới quyết định của nhà đầu tư, thông tin bất thường có được từ các dịch vụ thông tin qua điện thoại, Internet và từ công chúng. Ủy ban chứng khoán Nhật Bản là cơ quan trực tiếp giám sát các công ty đại chúng. Phòng Giám sát công bố thông tin và điều tra, xử phạt dân sự của SESC có quyền yêu cầu các công ty gửi báo cáo chi tiết và thực hiện giám sát, điều tra đối với việc công bố thông tin của công ty đại chúng. Chức năng giám sát trực tiếp đối với các giao dịch hàng ngày và giám sát công bố thông tin trên thị trường thứ cấp của công ty đại chúng được thực hiện bởi sự phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban chứng khoán và tổ chức tự quản. Luật pháp Nhật Bản quy định Ủy ban chứng khoán có chức năng giám sát bao trùm toàn bộ trường chứng khoán. Còn tại Hàn Quốc hoạt động giám sát thị trường chứng khoán được thực hiện thao mô hình 3 cấp. Theo đó, giám sát cấp 1 là hoạt động giám sát của các công ty chứng khoán. Hoạt động giám sát này được thực hiện đối với các giao dịch của nhà đầu tư đặt lệnh thông qua công ty chứng khoán. Hiệp hội kinh doanh chứng khoán phổ hợp với các sở giao dịch chứng khoán thiệt lập hệ thống giám sát giao dich có thể kết nối với nhau. Đồng thời các công ty chứng khoán phải báo cáo kết quả giám sát đến Sở giao dịch chứng khoán định kỳ mỗi quý theo yêu cầu. Ngoài ra, trong trường hợp phát hiệt vi phạm, công ty chứng khoán phải báo cáo Sở giao dịch chứng khoán để kiểm tra. Giám sát cấp 2 là hoạt động của Sở giao dịch chứng khoán và Ban giám sát thị trường thực hiện chức năng giám sát của tổ chức tự quản. Theo đó, Sở giao dịch chứng khoán có cơ cấu công ty cổ phần, thực hiện nhiệm vụ tổ chức các thị trường giao dịch và giám sát đối với giao dịch của các thành viên Sở giao dịch và hoạt động diễn ra tại đây.  Ban giám sát thị trường thực hiện hoạt động giám sát thông qua hệ thống giám sát giao dịch bất thường COSMOS do Hàn quốc xây dựng theo mô hình hệ thống ICASS (Hệ thống giám sát được hỗ trợ bởi máy tính - Integrated Computer Assised Surveillance System) của NYSE. Giám sát cấp 3 là hoạt động giám sát của Uỷ ban dịch vụ tài chính – cơ quan thuộc Chính phủ, có chức năng quản lý cao cấp nhất đối với TTCK, được thành lập theo Luật về thành lập Tổ chức giám sát Tài chính. Uỷ ban dịch vụ tài chính có hai cơ quan giám sát chuyên biệt trực thuộc là cơ quan Giám sát tài chính và Uỷ Ban chứng khoán và hợp đồng tương lai đối với các định chế tham gia thị trường chứng khoán và các thị trường giao dịch có tổ chức. Theo quy định, cứ ba tháng một lần, Sở giao dịch chứng khoán sẽ thực hiện kiểm tra hệ thống giám sát của các công ty chứng khoán. Bất cứ khi nào phát hiện nghi vấn, Sở giao dịch chứng khoán sẽ thông báo cho công ty chứng khoán và đề nghị công ty này phải áp dụng các biện pháp ngăn chặn vi phạm. Pháp luật cũng quy định, trong một số trường hợp, công ty chứng khoán phải từ chối đặt lệnh cho khách hàng đang bị tình nghi. Trường hợp không áp dụng các biện pháp cần thiết theo yêu cầu của Sở giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán sẽ bị xử phạt. Một số kiến nghị cho Việt Nam Mặc dù, khung pháp lý về giám sát giao dịch và giám sát tuân thủ đã hoàn thiện đáng kể so với những năm trước đây và tiệm cận với nhiều nước trên thế giới, tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng trong việc ngăn ngừa các dấu hiệu, hành vi vi phạm các quy định của pháp luật, cũng như giám sát việc chấp hành pháp luật chứng khoán của các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường.  Tuy nhiên, không phải bất cứ dấu hiệu giao dịch bất thường nào cũng có thể xác định được là giao dịch có dấu hiệu vi phạm pháp luật về chứng khoán để kịp thời ngăn chăn và xử lý.  Thực tế thời gian gần, TTCK Việt Nam đang ngày càng có nhiều vụ việc thao túng, làm giá chứng khoán được phát hiện. Đa số các vụ việc đều có dấu hiệu một hoặc một nhóm nhà đầu tư sử dụng nhiều tài khoản của mình và của người khác thông qua việc mượn tài khoản giao dịch chứng khoán hoặc nhận ủy quyền quản lý, sử dụng tài khoản giao dịch chứng khoán để thao túng thị trường, nhằm trục lợi. Không chỉ vậy, lợi dụng mạng xã hội, một số đối tượng còn phát tán những thông tin chưa có kiểm chứng, tin giả mạo. Nhiều CTCK cũng đã phải gửi email cho khách hàng cảnh báo các tài khoản mạng xã hội mạo danh nhằm thực hiện các hành vi đánh cắp thông tin, lôi kéo khách hàng tham gia đầu tư không hợp pháp… Điều này đặt ra yêu cầu đối với cơ quan chức năng cần tiếp tục nghiên cứu và triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ hơn nhằm nâng cao tính minh bạch của thị trường chứng khoán.  Cũng tương tự một số quốc gia trên thế giới, mô hình giám sát trường chứng khoán nhiều cấp đòi hỏi các định chế trung gian phải tích cực tham gia vào quá trình giám sát giao dịch trên thị trường. Đồng thời, các công ty chứng khoán cũng phải thiết lập hệ thống giám sát đặt lệnh như một bộ lọc để giám sát và phát hiện những hành vi bất thường của nhà đầu tư ngay từ khi đặt lệnh. Bên cạnh các hoạt động giám sát giao dịch, Sở giao dịch chứng khoán cũng thực hiện vai trò giám sát đối với hệ thống giám sát của các công ty chứng khoán.  Do đó, gấp rút hoàn thiện mô hình giám sát 3 cấp theo Luật Chứng khoán 2019, tăng cường thực hiện phối hợp với các định chế trung gian, tổ chức phụ trợ thực hiện giám sát TTCK  Hoạt động của thị trường ngày càng phát triển thì công tác giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm ngày càng gặp nhiều khó khăn và phức tạp. Chính vì vậy, các Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán và các công ty chứng khoán… cần phối hợp, có kế hoạch tổ chức các khóa đào tạo về thanh tra, giám sát thị trường chứng khoán trong nước và nước ngoài để nâng cao trình độ của cán bộ giám sát, thanh tra, học hỏi kinh nghiệm của các nước trong khu vực và thế giới. Bên cạnh đó, xây dựng tiêu chí chí giám sát giao dịch chứng khoán nhằm nhằm kịp thời phát hiện các trường hợp tác động, thao túng hoăc cá trường hợp vi phạm khách trong giao dich chứng khoán. Đồng hời hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu thống nhất trong toàn ngành Chứng khoán làm cơ sở để phân cấp và chuyên biệt hóa công tác giám sát. Tăng cường áp dụng công nghệ thông tin hỗ trợ công tác giám sát, đặc biệt trú trọng nâng cấp, bổ sung tính năng cần thiết của hệ thống giám sát giao dịch chứng khoán (MSS) để hỗ trợ cán bộ giám sát triển khai công tác chính xác, kịp thời và hiệu quả, góp phần xây dựng TTCK Việt Nam an toàn, phát triển bền vững, minh bạch và bảo vệ lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trên thị trường. Xuân Trường  

Hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam phát triển mạnh và đứng trước nhiều cơ hội trong giai đoạn dịch Covid-19, tuy nhiên còn nhiều rủi lo pháp lý. Dịch Covid-19 gây tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế trên phạm vi toàn quốc và làm "đóng băng" ngành sản xuất. Điều này thôi thúc chuyển đổi số và tạo ra nhiều đột phá tạo trong việc sản xuất thông minh. Nhiều doanh nghiệp phải tìm hướng đi mới, áp dụng chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất. Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phối hợp cùng Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh (ITPC) và Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam (VECOM) phối hợp tổ chức tọa đàm Giải pháp cho doanh nghiệp xuất khẩu trong tiến trình chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp xuất khẩu dưới tác động của đại dịch Covid-19 cũng như hiểu được các vấn đề rủi ro pháp lý và phương thức giải quyết tranh chấp khi áp dụng chuyển đổi số.  Phát biểu tại Toạ đàm, ông Châu Việt Bắc - Phó Tổng thư ký VIAC cho biết, thương mại điện tử xuyên biên giới năm 2021 tăng 25,7% so với năm 2020. Các giao dịch mua bán hàng hóa xuất nhập khẩu truyền thống dần thay thế bằng website, sàn thương mại điện tử… "Các hợp đồng dùng chữ ký điện tử cũng tăng 17% so với khi chưa có dịch Covid-19. Việc chuyển đổi số kịp thời sẽ giúp doanh nghiệp duy trì các hoạt động mà không bị gián đoạn bởi dịch", ông nói. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số hiệu quả phải có chiến lược, hành động hợp lý, đặc biệt chú ý cơ chế pháp lý để vận hành.  Việt Nam có nhiều cơ hội để chuyển đổi số trong doanh nghiệp Ông Nguyễn Ngọc Dũng - Phó Chủ tịch VECOM nhận định thời điểm này tạo nhiều cơ hội để doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình số hóa trong mua bán, sản xuất.  Ông Nguyễn Ngọc Dũng cho biết, xu hướng tỉ trọng thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu từ năm 2014-2020 đã tăng từ 17% lên đến 41%. Giao dịch thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu năm 2021 đến nay ước tính đạt 1.250 tỷ USD. Hành vi mua sắm có sự dịch chuyển mạnh mẽ từ ngoại tuyến sang trực tuyến tại nhiều thị trường trên thế giới, nổi bật nhất là Mỹ, Anh, Đức.  Ông Nguyễn Ngọc Dũng - Phó Chủ tịch VECOM nhận định Việt Nam có nhiều cơ hội để chuyển đổi số trong doanh nghiệp.  Theo ông đánh giá, các sàn thương mại điện tử Việt Nam đang dần phát triển, có nhiều sản phẩm giá trị cao được chào bán như xe hơi, thiết bị điện tử, công nghệ... Điều đó chứng tỏ thương mại điện tử đang từng bước xây dựng lòng tin để người dân mua sắm trực tuyến. Sàn thương mại điện tử lớn của thế giới như Amazon cũng đã đầu tư vào Việt Nam và hỗ trợ Việt Nam, sử dụng tên miền tiếng Việt, ngôn ngữ tiếng Việt. Điều này cho thấy thị trườngViệt Nam có tiềm năng phát triển. Nhiều sản phẩm của Việt Nam được ưa chuộng và bán chạy trên Amazon như đồ dùng nhà bếp, các sản phẩm truyền thống... Tại Việt Nam, VECOM không chỉ chú trọng đến chuyển đổi số ở các thành phố lớn mà việc phát triển thương mại điện tử tại địa phương cũng đặc biệt được quan tâm. Việt Nam đã đưa dừa Bến Tre lên Lazada, sen Đồng Tháp lên Tiki. Ba hợp tác xã thanh long sạch Bình Thuận cũng đã chuyển đổi số. Ban đầu, họ không nghĩ bán được thanh long khi livestream nhưng sau khi tập huấn và áp dụng, họ bắt đầu có các đơn hàng cả trong nước và nước ngoài. Nông sản được giao dịch trên sàn thương mại điện tử. Các phiên chợ online cũng được triển khai ở nhiều tỉnh thành với các sản phẩm được VECOM kiểm định chất lượng. Dự án tạp hóa số cũng đã ra mắt từ ngày 30/7. Ông cũng cho biết, sắp tới sẽ triển khai thêm Sàn du lịch trực tuyến Bà Rịa - Vũng Tàu.  Theo thống kê của VECOM, Tp.HCM, Tp.Hà Nội, Tp.Đà Nẵng là những nơi phát triển thương mại điện tử mạnh nhất; thấp nhất là Thái Bình, An Giang. TS.Nguyễn Tuấn Hoa - Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho biết, doanh nghiệp muốn chuyển đổi số để xuất khẩu cần biết cách tiếp cận và có những giải pháp hợp lý.  Theo ông Hoa, 2 yêu cầu lớn phải đạt là phải có hệ thống truy xuất nguồn gốc hàng hóa và duy trì chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm. Ông Nguyễn Tuấn Hoa cho biết, quy trình sản xuất kinh doanh hiện tại chủ yếu là sản xuất thủ công, năng suất lao động thấp, tiêu hao nguyên liệu và năng lượng, gây ô nhiễm môi trường. Quy trình sản xuất hướng đến thời gian tới là sản xuất tự động thông minh, năng suất lao động cao, tiêu hao ít nguyên liệu và năng lượng, đặc biệt phải nâng cao trải nghiệm của khách hàng.  Để làm được điều này phải có các nền tảng số để phát triển các hệ thống vật lý - số, hạ tầng số, chính sách số, nhân lực số...  "Chuyển đổi số là cuộc cách mạng trong từng doanh nghiệp. Cần phải có lãnh đạo đi tiên phong, liên kết được nhiều chuyên gia, phát triển các phương thức sản xuất mới, tích hợp các giải pháp công nghệ và có hệ thống quản lý dữ liệu", chuyên gia nhận định. "Sắp tới Chính phủ sẽ ban hành Chiến lược quốc gia về phát triển nền kinh tế số và xã hội số. Trong chiến lược, có kế hoạch phát triển đội ngũ tư vấn chuyển đổi số, tham mưu cho tất cả các ngành, nghề", ông nói thêm.  Lưu ý rủi ro khi giao dịch thương mại điện tử Ông Nguyễn Trung Nam - Giám đốc điều hành Công ty Luật TNHH Cộng sự Tinh tú (EP Legal), Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho biết có nhiều bất cập tiềm ẩn rủi ro trong hoạt động thương mại với yếu tố số hóa. Ông Nguyễn Trung Nam cho biết Amazon phải giải quyết lên tới 60 triệu tranh chấp mỗi năm.  Cụ thể, đó là rủi ro về xác định danh tính. Việc xác minh danh tính của đối tác không dễ dàng và có thể dẫn đến những hành vi phạm pháp như rửa tiền, làm giả giấy tờ. "Ngoài ra, thu thập chứng cứ khi có tranh chấp cũng khó khăn. Dữ liệu có thể khó truy cập hoặc không thể truy cập. Ngoài ra, có thể bị xóa, ghi đè, mã hóa hoặc bị ẩn", ông nói.  Theo ông Nguyễn Trung Nam, giao dịch thương mại điện tử cần lưu ý xác thực danh tính điện tử và tìm hiểu thông tin về sàn thương mại sẽ xuất khẩu hàng hóa sang. Bên cạnh đó, cần lưu ý về các thủ tục hải quan và thuế. Ngoài ra, cần lưu ý các quy định riêng của mỗi sàn thương mại điện tử. "Người bán và người mua gần như không quen biết, chưa kể những khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ, thói quen thanh toán, luật quốc tế... Khi ấy, vai trò trung gian của sàn thương mại điện tử rất quan trọng", ông cho hay.  Trường hợp xảy ra tranh chấp thương mại điện tử trực tuyến tại Việt Nam, ông Nguyễn Trung Nam cho biết có 3 hình thức giải quyết, gồm: thương lượng, hòa giải thương mại và trọng tài thương mại.  "VIAC khuyến khích các bên thỏa thuận các phiên họp, gồm phiên họp sơ bộ và giải quyết tranh chấp trực tuyến qua nền tảng có sẵn", ông nói.   Theo nguoiduatin.vn Nguồn bài viết: https://www.nguoiduatin.vn/nhieu-rui-ro-phap-ly-cho-dn-xuat-khau-khi-giao-dich-tmdt-a528992.html

(Pháp lý) - Một trong những hiện tượng đáng chú ý năm qua là việc đại dịch COVID-19 ảnh hưởng nặng nề đến quá trình thực hiện nghĩa vụ của các chủ thể trong hợp đồng. Để hiểu rõ bản chất pháp lý của hiện tượng này, bài viết nghiên cứu sau đây của nhóm tác giả ( sinh viên trường Đại học Luật Hà Nội) - Chu Minh Anh (MSSV 433326) , Phạm Ngọc Ánh ( MSSV 433308) , Nguyễn Tống Bảo Minh ( MSSV 433311) sẽ thông tin đến độc giả cách tiếp cận của pháp luật Trung Quốc và Đức trước tác động của các đại dịch, từ đó nêu ra kinh nghiệm cho pháp luật hợp đồng của Việt Nam. Pháp luật hợp đồng của Trung Quốc dưới tác động của đại dịch Kể từ khi khái niệm đại dịch bắt đầu được sử dụng rộng rãi vào đầu thế kỷ XX, Trung Quốc luôn là một trong số những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ đại dịch. Có thể nói, dưới sự tác động của ba đại dịch vừa qua trong đầu thế kỷ XXI là SARS, H1N1 và COVID-19, pháp luật hợp đồng Trung Quốc đã có những thay đổi mang tính hệ thống. Trong bối cảnh đại dịch SARS năm 2003 bùng phát, pháp luật hợp đồng Trung Quốc mới chỉ quy định về sự kiện bất khả kháng chứ chưa có quy định về hoàn cảnh thay đổi cơ bản. Điều 117 Luật Hợp đồng Trung Quốc năm 1999 đã quy định về việc miễn trách nhiệm cho bên không thể thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng do sự kiện bất khả kháng và cũng đưa ra khái niệm sự kiện bất khả kháng với những đặc điểm pháp lý là “các sự kiện xảy ra khách quan không thể lường trước, không thể ngăn chặn và không thể khắc phục”. Việc mới chỉ quy định về sự kiện bất khả kháng trong Luật Hợp đồng năm 1999 đã khiến cho quan điểm chủ đạo của các Tòa án Trung Quốc trong thời kỳ này là nhìn nhận SARS 2003 như một sự kiện bất khả kháng để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong lĩnh vực hợp đồng dưới sự ảnh hưởng của đại dịch. Điều này có thể khiến cho việc thực hiện hợp đồng mới chỉ gặp khó khăn do sự ảnh hưởng của đại dịch không thể được giải quyết một cách chính xác. Tới năm 2009 trước bối cảnh đại dịch cúm H1N1 bắt đầu bùng phát, thực hiện hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi cơ bản mới chính thức được quy định trong pháp luật hợp đồng Trung Quốc tại Hướng dẫn số 02 ngày 24/04/2009 của Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc về một số vấn đề trong thi hành Luật Hợp đồng. Tại Điều 26, hoàn cảnh thay đổi cơ bản đã được định nghĩa là “sự thay đổi hoàn cảnh khách quan sau khi giao kết hợp đồng mà sự thay đổi đó lớn đến mức các bên không thể thấy khi giao kết hợp đồng, không thuộc trường hợp rủi ro thương mại do sự kiện bất khả kháng và việc tiếp tục thực hiện hợp đồng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới một bên hoặc không thể khiến đạt được mục đích của hợp đồng”. Tuy nhiên về cơ chế giải quyết thì pháp luật Trung Quốc mới chỉ cho các bên quyền được yêu cầu Tòa án sửa đổi hoặc chấm dứt hợp đồng mà chưa cho họ quyền đàm phán lại hợp đồng. Hiện nay dưới sự tác động của đại dịch COVID-19, Trung Quốc đã ban hành hàng loạt các văn bản hướng dẫn, trong đó quan trọng nhất là Hướng dẫn số 1 ngày 16/04/2020 về COVID-19 và Hướng dẫn số 2 ngày 15/05/2020 về COVID-19 của Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc. Thông qua hai văn bản này, Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc đã đưa ra quan điểm mới trong việc nhìn nhận đại dịch và cũng đồng thời đưa ra những quy phạm nhằm giảm thiểu sự ảnh hưởng của COVID-19 tới quan hệ hợp đồng, cụ thể: Thứ nhất, đưa ra quan điểm nhìn nhận đại dịch dưới góc độ pháp lý Trung Quốc đã có sự thay đổi rõ rệt về quan điểm nhìn nhận đại dịch so với năm 2003, theo đó trong bối cảnh COVID-19 bùng phát, đại dịch vừa có thể được coi là sự kiện bất khả kháng lẫn hoàn cảnh thay đổi cơ bản. Theo quan điểm này, học thuyết về sự kiện bất khả kháng và học thuyết về hoàn cảnh thay đổi cơ bản không loại trừ lẫn nhau, một sự kiện vừa có thể được coi là sự kiện bất khả kháng cũng như là hoàn cảnh thay đổi cơ bản tùy vào từng trường hợp cụ thể.[2] Thứ hai, quy định chi tiết, bổ sung quy định về sự kiện bất khả kháng và hoàn cảnh thay đổi cơ bản Về sự kiện bất khả kháng, Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc đã quy định chi tiết hơn rằng quy định về sự kiện bất khả kháng sẽ chỉ được áp dụng khi đại dịch hoặc biện pháp phòng, kiểm soát dịch trực tiếp khiến cho không thể thực hiện được hợp đồng. Bên cạnh đó, đối với hoàn cảnh thay đổi cơ bản, hai văn bản trên đã bổ sung quyền yêu cầu đàm phán lại hợp đồng nhằm khắc phục những thiếu sót của Hướng dẫn số 2 năm 2009 về thi hành Luật Hợp đồng. Thứ ba, đưa ra những biện pháp đối với các hợp đồng cụ thể nhằm giảm thiểu sự ảnh hưởng của COVID-19 Nhìn chung, các quy phạm trong hai văn bản hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc đều hướng tới nhằm duy trì quan hệ hợp đồng trong bối cảnh đại dịch thông qua việc khuyến khích các bên sửa đổi và hạn chế việc chấm dứt hợp đồng vì khó khăn trong việc thực hiện do sự ảnh hưởng của COVID-19 với các biện pháp phòng, kiểm soát dịch. Từ những phân tích trên, có thể thấy pháp luật hợp đồng Trung Quốc dưới sự tác động của COVID-19 đã có những sự thay đổi theo chiều hướng duy trì sự ổn định của quan hệ dân sự, từ đó giảm thiểu sự ảnh hưởng của đại dịch tới nền kinh tế, xã hội. Sự thay đổi này chủ yếu thông qua các văn bản hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc – những văn bản được coi là luật thứ cấp tại Trung Quốc.[4] Pháp luật hợp đồng của Cộng hòa Liên bang Đức dưới tác động của đại dịch Chỉ tính riêng đại dịch COVID-19, nước Đức đã bị tác động và ảnh hưởng rất nhiều. Trước tiên, Bộ luật dân sự Đức không có định nghĩa cụ thể về “sự kiện bất khả kháng”. Đối chiếu với Đạo luật trách nhiệm pháp lý của Đức (Haftpflichtgesetz) sự kiện bất khả kháng là: “Một sự kiện nằm ngoài quy trình kinh doanh thông thường gây ra một cách khách quan bởi tự nhiên hoặc do hành động của các bên thứ ba, không thể lường trước được theo tiêu chuẩn về sự hiểu biết và kinh nghiệm của con người, không thể bị ngăn chặn hoặc làm cho vô hại bằng các phương tiện kinh tế được, ngay cả khi hết sức thận trọng dự trù một cách hợp lý, và điều đó không xảy ra với tần suất đến mức một bên có thể coi đó là một phần của hoạt động kinh doanh thông thường của mình”.[5] Do đó, khái niệm bất khả kháng được đặc trưng bởi ba yếu tố: không thể lường trước, không thể tránh khỏi và xuất phát từ các trường hợp ngoại lệ.[6] Do những rủi ro bất khả kháng này, các bên thường đồng ý bổ sung Điều khoản bất khả kháng trong hợp đồng của mình. Họ có thể tự do đi lệch khỏi “định nghĩa” pháp lý tiêu chuẩn về trường hợp bất khả kháng. Khi xác định liệu đại dịch có cấu thành một trường hợp bất khả kháng hay không, một tiêu chí quan trọng là việc hạn chế hoặc không thực hiện nghĩa vụ hợp đồng là kết quả trực tiếp từ sự bùng phát của đại dịch hoặc do các biện pháp của cơ quan có thẩm quyền để giải quyết dịch bệnh. Các quyết định hoặc thông báo của chính phủ tuyên bố một sự kiện bất khả kháng cũng được các tòa án Đức cũng tính đến. Trong quá khứ, một số đại dịch khi xét xử đã được tòa án công nhận là sự kiện bất khả kháng. Điển hình là bản án 14 C 4608/03 ngày 9 tháng 11 năm 2004 của Tòa án địa phương Augsburg công nhận dịch SARS là sự kịên bát khả kháng hoặc bản án số 2 C 1451 / 92-18 của tòa án Homburg ngày 2 tháng 9 năm 1992 công nhận dịch tả với cái tên “Cái chết xanh”[8] là sự kiện bất khả kháng. Đối với dịch COVID-19 đang tác động nặng nề, một số Tòa án đã giải quyết coi đây là sự kiện bất khả kháng và áp dụng hậu quả pháp lý theo đó. Trong những điều kiện nhất định, luật pháp Đức cho phép một bên ký kết chấm dứt toàn bộ hợp đồng vì lý do bất khả kháng. Tuy nhiên, nếu những trở ngại đối với việc thực hiện chỉ mang tính chất tạm thời, luật pháp Đức yêu cầu bên không bị sự kiện bất khả kháng ảnh hưởng đặt ra cho bên bị ảnh hưởng một thời hạn hợp lý hơn để thực hiện. Ngoài ra, trong hợp đồng của mình, các bên có thể thỏa thuận quyền của một bên được tạm hoãn nghĩa vụ của mình nếu bị ảnh hưởng bởi nguyên nhân bất khả kháng. Họ chỉ có thể rút khỏi hợp đồng nếu bên bị ảnh hưởng vẫn chưa hoàn thành việc thực hiện trước thời hạn này. (Điều 323) Một học thuyết khác cũng được quan tâm khi nghiên cứu về pháp luật hợp đồng của Cộng hòa liên bang Đức là học thuyết hoàn cảnh thay đổi cơ bản. Trong đó, việc chấm dứt hoặc sửa đổi hợp đồng sẽ bao gồm các tình huống mà nền tảng của thỏa thuận biến mất không do lỗi của bên nào. Trong quá trình cải cách luật hợp đồng chung trong Bộ luật Dân sự Đức năm 2002, Điều 313 mới đã được đưa vào với tiêu đề “xáo trộn nền tảng của giao dịch” (“Störung der Geschäftsgrundlage ”): “1. Nếu các tình huống, trở thành cơ sở của hợp đồng, đã thay đổi đáng kể kể từ khi hợp đồng được giao kết và các bên sẽ không giao kết hợp đồng hoặc đã giao kết với các nội dung hoàn toàn khác nếu họ thấy trước sự thay đổi này, thì hợp đồng có thể được yêu cầu điều chỉnh, có tính đến tất cả các tình huống của trường hợp cụ thể, cụ thể là phân bổ rủi ro theo hợp đồng hoặc luật định, một trong các bên không thể dự kiến sẽ duy trì thực hiện hợp đồng mà không thay đổi. … 3. Nếu không thể điều chỉnh hợp đồng hoặc một bên không thể chấp nhận hợp đồng một cách hợp lý, bên bị thiệt thòi có thể rút khỏi hợp đồng. Trong trường hợp hợp đồng có các nghĩa vụ tiếp tục sau đó, quyền chấm dứt thay thế cho quyền rút lại.” Nếu các điều kiện tiên quyết của Tiểu mục 1 hoặc 2 được đáp ứng và có một phương án điều chỉnh hợp lý, bên bị vi phạm có thể yêu cầu bên kia điều chỉnh.[9] Bên bị vi phạm chỉ được quyền rút khỏi hoặc chấm dứt hợp đồng do hoàn cảnh thay đổi nếu việc điều chỉnh hợp đồng trở nên bất hợp pháp, không thể thực hiện được hoặc không hợp lý đối với bên kia.[10] Mặc dù cách áp dụng pháp luật của nước Đức coi đại dịch là sự kiện bất khả kháng thông qua các bản án đã nhắc đến phía trên nhưng để đối phó kịp thời với đại dịch COVID-19 đang hoành hành, ngày 25 tháng 3 năm 2020, Quốc hội Đức (Bundestag) đã thông qua Luật giảm nhẹ hậu quả của đại dịch COVID 19 trong dân sự, phá sản và hình sự trong đó có quy định về hợp đồng thuê như sau: “Mục 2. Hạn chế việc chấm dứt hợp đồng thuê và cho thuê: Chủ nhà không được phép chấm dứt hợp đồng thuê đất hoặc mặt bằng chỉ với lý do người thuê không trả tiền thuê trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 4 năm 2020 đến ngày 30 tháng 6 năm 2020 mặc dù đã đến hạn, nếu việc không trả là có căn cứ ảnh hưởng của đại dịch COVID 19. Mối liên hệ giữa đại dịch COVID 19 và việc không thanh toán phải được chứng minh. Các quyền chấm dứt khác vẫn không bị ảnh hưởng.” Chỉ khi việc không trả tiền thuê nhà dựa trên đại dịch COVID 19 thì quyền chấm dứt hợp đồng của chủ nhà mới bị loại trừ. Tuy nhiên, quyền chấm dứt hợp đồng của chủ nhà vẫn có hiệu lực nếu việc không trả tiền thuê nhà là do các lý do khác, chẳng hạn như không muốn trả tiền hoặc trên cơ sở các khoản nợ thuê đã tích lũy trong thời gian trước đó hoặc sẽ phát sinh từ thời kỳ sau. Các hạn chế về quyền chấm dứt hợp đồng áp dụng cho đến ngày 30 tháng 6 năm 2022 (Điều 240, mục 2 đoạn 4). Sau thời hạn này, quyền chấm dứt hợp đồng của chủ nhà sẽ được khôi phục. Như vậy, Chính phủ Đức đã áp dụng các biện pháp ngăn cản quyền chấm dứt hợp đồng do sự kiện bất khả kháng đối với một loại hợp đồng cụ thể là hợp đồng thuê bất động sản trong một khoảng thời gian dịch COVID-19 tác động mạnh nhất đến nước Đức. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đại dịch COVID-19 chỉ có thể được coi là một sự kiện bất khả kháng không thể lường trước được đối với các hợp đồng đã được ký kết trước khi nó được biết đến - khoảng cho đến đầu tháng 3 năm 2020. Chắc chắn rằng không ai đã tham gia vào quan hệ hợp đồng từ đầu tháng 3 năm 2020 có thể viện lý do bất khả kháng. Kể từ thời điểm đó, đại dịch đã có thể lường trước trước ở Đức.[11] Kinh nghiệm nào cho pháp luật hợp đồng Việt Nam ? 1. Về vấn đề nhận diện đại dịch Khi nghiên cứu thực tế cách giải quyết của Tòa án hai quốc gia, có thể nhận thấy quan điểm của các quốc gia này thường nhìn nhận đại dịch là sự kiện bất khả kháng. Cộng hoà liên bang Đức đã nhìn nhận nhiều đại dịch xảy ra trong lịch sử là sự kiện bất khả kháng. Cũng có những quốc gia như Trung Quốc, Nhà nước không áp đặt ý chí chung lên mọi quan hệ hợp đồng mà để tranh chấp hợp đồng có thể được giải quyết bằng phương thức tự thỏa thuận và Toà án có thể dễ dàng giải quyết hơn, quốc gia đã ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể hơn về hoàn cảnh thay đổi cơ bản.Với lý do đây là quốc gia đầu tiên bùng phát dịch bệnh COVID-19 cũng là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất, việc ban hành văn bản hướng dẫn là rất cần thiết khi đứng trước nhu cầu cấp bách cần làm rõ điều luật về sự kiện bất khả kháng và hoàn cảnh thay đổi cơ bản và hậu quả pháp lý của chúng. Việt Nam có thể học tập nghiên cứu kinh nghiệm của Trung Quốc trong việc hướng dẫn cụ thể hơn về trách nhiệm thông báo của bên có nghĩa vụ cho bên có quyền về sự kiện được bên có nghĩa vụ coi là sự kiện bất khả kháng. Tại Việt Nam hiện nay cũng có rất nhiều quan điểm về việc này, cho rằng trách nhiệm thông báo cho bên có quyền và yêu cầu không coi là vi phạm hợp đồng khi bên có nghĩa vụ không còn khả năng thực hiện hợp đồng do đại dịch COVID-19 là một điều kiện cần để có thể áp dụng hậu quả pháp lý của sự kiện bất khả kháng. Do vậy, đặt ra yêu cầu trước mắt là phải có quy định thống nhất về trách nhiệm thông báo của bên có nghĩa vụ tới bên có quyền về việc không thực hiện được nghĩa vụ thỏa thuận trong hợp đồng là do tác động của đại dịch. 2. Về vấn đề đối phó với đại dịch khi cấp bách Để giảm thiểu tối đa tác động của đại dịch tới các bên trong hợp đồng, không để bên nào phải chịu thiệt hại nhiều hơn mà hướng tới mục đích cân bằng quyền lợi của cả hai bên, các quốc gia này ban hành văn bản áp dụng biện pháp đối phó tạm thời. Văn bản này áp đặt ý chí nhà nước lên những quan hệ hợp đồng bị tác động bởi đại dịch, các chủ thể không được chấm dứt hợp đồng và bên có nghĩa vụ phải được bên có quyền cho hoãn thực hiện nghĩa vụ trong một khoảng thời gian nhất định mà không được lấy sự chậm thực hiện nghĩa vụ này làm căn cứ để chấm dứt hợp đồng. Khi chính phủ Đức ban hành văn bản như vậy, nó đã nâng tầm từ quyền hoãn thực hiện của các bên trong hợp đồng thành biện pháp áp dụng chung cho mọi quan hệ hợp đồng mà việc thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng này bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Đây chính là cách nước Đức đã áp dụng để đối phó với tác động của đại dịch COVID-19 với thời gian hoãn là 2 năm kể từ ngày đến hạn thực hiện nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ. Từ đây, một bài học kinh nghiệm Việt Nam có thể nghiên cứu về cách đối phó với tác động của đại dịch đến hai bên của hợp đồng là sử dụng quyền hoãn thực hiện hợp đồng này nhằm bình ổn quan hệ dân sự, cũng như bảo vệ bên bị thiệt hại trực tiếp bởi đại dịch. Quyền hoãn thực hiện hợp đồng quy định tại Điều 411 Bộ luật dân sự sẽ được đưa lên thành một biện pháp áp dụng bắt buộc chứ không cần sự đồng ý của bên còn lại trong hợp đồng. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là bên bị ảnh hưởng bởi đại dịch được hoãn thực hiện nghĩa vụ trong bao lâu, khoảng thời gian nào là đủ để có thể hồi phục khả năng thực hiện hợp đồng là một nhiệm vụ cần được xem xét kỹ. Nếu không quy định khoảng thời gian hợp lý này, bên có quyền trong hợp đồng sẽ bị tổn hại lợi ích do bên có nghĩa vụ không cố gắng hoàn thành nghĩa vụ đối với bên có quyền. Đặt vào hoàn cảnh và trình độ, thủ tục lập pháp của Việt Nam, để đáp ứng nhu cầu đối phó kịp thời và nhanh chóng trước tình hình dịch bệnh diễn ra phức tạp, ban hành một văn bản hướng dẫn dưới luật là phương pháp khả thi hơn ban hành một luật mới hoặc sửa đổi một điều luật trong bộ luật. Do vậy, học tập nội dung cách đối phó nhanh chóng trước đại dịch của Đức, nhưng quan điểm của nhóm nghiên cứu về phương thức là sẽ không ban hành luật mới mà cần thiết ban hành một văn bản dưới luật hướng dẫn rõ ràng hơn về vấn đề này. (Nhóm tác giả: Chu Minh Anh ; Phạm Ngọc Ánh; Nguyễn Tống Bảo Minh) TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Qiao Liu (2020), “COVID-19 in Civil or Commercial Disputes: First Responses from Chinese Courts”, The Chinese Journal of Comparative Law, (8), tr. 487, Website: https://academic.oup.com/cjcl/article/8/2/485/5899311 (Truy cập ngày 20/02/2021) [2]江苏省高级人民法院民事审判第一庭,关于印发《规范涉新冠肺炎疫情相关民事法律纠纷的指导意见》的通知 (Hướng dẫn giải quyết tranh chấp dân sự liên quan đến đại dịch COVID-19 của Tòa Dân sự Tòa án nhân dân cấp cao Giang Tô), Website: http://www.faxin.cn/lib/dffl/DfflContent.aspx?gid=B1104685&libid=&userinput= (Truy cập ngày 21/02/2021) [3] 湖北省高院民二庭, 关于审理涉及新型冠状病毒肺炎疫情商事案件若干问题的解答 (Giải đáp của Tòa Dân sự Tòa án nhân dân cấp cao Hồ Bắc về việc xét xử các vụ án thương mại liên quan đến đại dịch COVID-19), Website: https://www.sohu.com/a/375174726_800348 (Truy cập ngày 21/02/2021) [4] Ronald C. Keith – Zhiqiu Lin (2009), “Judicial Interpretation of China’s Supreme People’s Court as “Secondary Law” with Special Reference to Criminal Law”, Sage Journals, Website: https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0920203X09105126 (Truy cập ngày 21/02/2021) [5] Đoạn 14 bản án số VI ZR 173/06 ngày 16/10/2007 của Tòa án liên bang Đức, https://lexetius.com/2007,3467 truy cập ngày 11/2/2021 [6] Wagner / Holtz / Dötsch (2020), Auswirkungen von COVID-19 auf Lieferverträge (Ảnh hưởng của COVID-19 đối với các hợp đồng cung cấp), Betriebs-Berater, tr.845, https://online.ruw.de/suche/bb/Auswirkungen-von-COVID-19-auf-Liefervertraege-f3752aafe8a6141ae12e22c9e7816519 truy cập ngày 11/2/2021 [7] Silvio Sittner (2020), Mietrechtspraxis unter Covid-19 (Thi hành luật thuê nhà trong Covid-19), NJW Heft 17/2020, tr. 1170, https://beck-online.beck.de/?vpath=bibdata%2fzeits%2fNJW%2f2020%2fcont%2fNJW%2e2020%2eH17%2eNAMEINHALTSVERZEICHNIS%2ehtm truy cập ngày 11/2/2021 [8] Jürgen Osterhammel (2010), The Transformation of the World: A Global History of the Nineteenth Century, https://press.princeton.edu/books/paperback/9780691169804/the-transformation-of-the-world , tr. 283 truy cập ngày 12/2/2021. [9] Norbert Horn (1985), “Vertragsbindung unter veränderten Umständen: Zur Wirksamkeit von Anpassungsregelungen in langfristigen Verträgen” (Ràng buộc hợp đồng trong các trường hợp thay đổi: Vì hiệu lực của các quy định điều chỉnh trong hợp đồng dài hạn), NJW, https://beck-online.beck.de/Dokument?vpath=bibdata%2Fzeits%2Fnjw%2F1985%2Fcont%2Fnjw.1985.1118.1.htm&pos=13, tr. 1118, truy cập ngày 13/2/2021 [10]Christian Grüneberg (Munich: C.H. Beck, 2020), Palandt: Bürgerliches Gesetzbuch (Palandt: Bộ luật dân sự) tái bản lần thứ 79, § 313 đoạn 42. [11] Jonas Laudahn, Dr. Birgit Münchbach, Simone Jäger (2020), Force Majeure - under German, French and US law, https://www.fgvw.de/en/news/archive-2020/force-majeure-under-german-french-and-us-law truy cập ngày 12/2/2021.

Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) vừa đưa ra cảnh báo về nhiều dạng hợp đồng lạ, không đúng quy định theo Luật Nhà ở, đề nghị người dân cẩn trọng để tránh bị thiệt hại. Hiện nay đã xuất hiện một số loại hợp đồng giao dịch có tên gọi như “Hợp đồng mua bán quyền căn hộ”, “Hợp đồng chuyển nhượng tài sản”, trong đó đối tượng mua bán là căn hộ du lịch hoặc quyền sử dụng căn hộ (chứ không phải quyền sở hữu).    Các hợp đồng này đều không căn cứ vào Luật Nhà ở, văn bản đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai của Sở Xây dựng tỉnh, thành phố hay hợp đồng bảo lãnh của ngân hàng đối với nghĩa vụ tài chính của bên bán trong trường hợp vi phạm nghĩa vụ bàn giao căn hộ, thời hạn sử dụng các loại căn hộ này ghi trong hợp đồng là 50 năm. Hợp đồng mua bán quyền căn hộ chỉ đề cập đến quyền sử dụng căn hộ, quyền sử dụng phần diện tích thuộc sở hữu chung… mà không đề cập tới quyền sở hữu cũng như việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho người mua. Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, những dạng hợp đồng này hoàn toàn không đúng quy định pháp luật, chưa được cơ quan quản lý nhà nước thông qua. Người dân trước khi thực hiện giao dịch cần lưu ý:  Phải kiểm tra những thông tin cơ bản trong hợp đồng được bên bán cung cấp để xác định chính xác đối tượng mà mình muốn mua. Ví dụ, đối với hợp đồng mua bán căn hộ chung cư, đối tượng mua bán là “căn hộ chung cư”; các căn cứ quan trọng xác lập hợp đồng mua bán căn hộ chung cư là Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản; văn bản bảo lãnh của ngân hàng về việc bảo lãnh nghĩa vụ của chủ đầu tư liên quan đến việc chậm bàn giao căn hộ và thông báo của Sở Xây dựng tỉnh, thành phố về việc bán nhà ở hình thành trong tương lai (đối với hợp đồng mua bán căn hộ chung cư hình thành trong tương lai) hoặc biên bản nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng của cơ quan có thẩm quyền (đối với hợp đồng mua bán căn hộ có sẵn); mục đích sử dụng căn hộ: để ở. Bên mua được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất… Trong trường hợp hợp đồng có những quy định gây khó hiểu hoặc “lạ lẫm” như “căn hộ du lịch”, “căn hộ khách sạn”, “hợp đồng mua bán quyền tài sản”, “hợp đồng chuyển nhượng tài sản”, “dự án không hình thành đơn vị ở”… bên mua cần yêu cầu đơn vị bán hàng giải thích và cung cấp cơ sở pháp lý, đồng thời tự mình tìm hiểu thêm thông tin qua nhiều kênh khác nhau (như các cơ quan xây dựng, các cơ quan bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng). Xác minh thông tin về bản hợp đồng được cơ quan bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Cụ thể, đối với các hợp đồng liên quan đến bất động sản, theo quy định doanh nghiệp phải đăng ký hợp đồng mua bán căn hộ chung cư tại cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có thẩm quyền trước khi giao kết với người tiêu dùng.  Có một số trường hợp các chủ đầu tư đưa ra bản thông báo về việc chấp nhận đăng ký hợp đồng theo mẫu để tạo niềm tin cho khách hàng nhưng trên thực tế đó lại là thông báo chấp nhận cho một hợp đồng khác. Để tránh trường hợp trên khách hàng cần xác minh lại chính xác bản hợp đồng đã được cơ quan có thẩm quyền thông qua.  Theo doanhnghiephoinhap.vn Nguồn bài viết: https://doanhnghiephoinhap.vn/canh-bao-ve-nhieu-dang-hop-dong-la-khong-dung-quy-dinh-theo-luat-nha-o.html

Việc phải bao tiêu số trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành không phân phối hết đã góp phần đẩy tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng lên, do theo quy định TPDN được tính vào dư nợ tín dụng. Khi đó, ngân hàng từ vai trò tư vấn phát hành lại trở thành bên cho vay hoặc nhà đầu tư bất đắc dĩ, tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Rủi ro tín dụng ngân hàng từ trái phiếu doanh nghiệp. So với giai đoạn trước, thị trường TPDN đã tăng trưởng mạnh mẽ hơn rất nhiều trong ba năm trở lại đây, nhờ vào sự giúp sức của các ngân hàng thương mại (NHTM) lẫn các công ty chứng khoán (CTCK). Dĩ nhiên đi cùng với việc TPDN đã đắt hàng hơn, doanh nghiệp phải chịu chi phí phát hành cao hơn khi thông qua trung gian là các tổ chức này, vốn không chỉ đảm nhận vai trò tư vấn, bảo lãnh phát hành, mà còn chịu trách nhiệm phân phối và tìm người mua. Với vai trò là trung gian phân phối, các định chế tài chính này thường mua sỉ lượng TPDN phát hành từ doanh nghiệp, sau đó bán lẻ lại cho các khách hàng cá nhân và ăn hoa hồng ở giữa. Một lợi ích khác ở phía ngân hàng là khi thu xếp bảo lãnh phát hành trái phiếu cho doanh nghiệp, ngân hàng cũng đặt ra các điều kiện về tài sản thế chấp, kiểm soát dòng tiền của doanh nghiệp thông qua một tài khoản nhất định mở tại ngân hàng bảo lãnh phát hành. Tuy nhiên, với trách nhiệm bảo lãnh phát hành, các ngân hàng cũng phải bao tiêu toàn bộ lượng trái phiếu phát hành của doanh nghiệp, tức phải mua số trái phiếu còn lại chưa phân phối hết. Đây là một trong những rủi ro của nghiệp vụ này mà ngân hàng phải đối mặt, nếu trót bảo lãnh cho những doanh nghiệp không đủ tiêu chuẩn với các dự án thiếu hiệu quả và không bán hết được. Đáng nói là trong nhiều trường hợp các tổ chức bảo lãnh vì những khoản phí khổng lồ, sẵn sàng chấp nhận làm ngơ để hỗ trợ doanh nghiệp yếu kém phát hành trái phiếu rồi tìm cách phân phối lại cho các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ. Về phần mình, những khách hàng gửi tiền tại ngân hàng và những nhà đầu tư cá nhân vì tin tưởng vào thương hiệu, uy tín của các tổ chức bảo lãnh nên rót tiền đầu tư vào những TPDN này, với niềm tin rằng các trái phiếu này đã được ngân hàng, CTCK thẩm định kỹ càng, và không ít người còn có niềm tin sai lầm rằng nếu có rủi ro xảy ra, các tổ chức bảo lãnh phát hành sẽ gánh chịu. Thực tế trong trường hợp người mua trái phiếu muốn rút tiền trước hạn, ngân hàng có thể hỗ trợ chi trả, và người nắm giữ trái phiếu phải chấp nhận giảm một phần lãi suất so với lãi suất của trái phiếu. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp phát hành trái phiếu phá sản, mất khả năng chi trả, những nhà đầu tư đã mua trái phiếu của doanh nghiệp sẽ phải chịu hoàn toàn rủi ro và khi đó không loại trừ khả năng sẽ quay lại trách cứ ngân hàng. Nói cách khác, các ngân hàng cũng đang đánh đổi những khoản phí khổng lồ trong hiện tại bằng nguy cơ tổn hại thương hiệu và uy tín của mình trong tương lai. Cũng chính vì sự mập mờ thông tin khi tư vấn cho khách hàng, các cơ quan quản lý đã nhiều lần cảnh báo rủi ro của thị trường TPDN, nhất là khi nhiều nhà đầu tư cá nhân không phân biệt được thế nào là phát hành TPDN ra công chúng (chặt chẽ hơn) và phát hành TPDN riêng lẻ (dễ dàng hơn). Và Nghị định 81 ra đời cách đây gần một năm với quy định chỉ có nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua và giao dịch TPDN riêng lẻ, là nhằm bảo vệ các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ không có kinh nghiệm, khả năng phân tích, đánh giá các rủi ro khi mua TPDN phát hành riêng lẻ. Dù khối lượng trái phiếu phát hành ra công chúng sáu tháng đầu năm nay là 15.375 tỉ đồng, tương đương 50,3% khối lượng phát hành loại trái phiếu này của năm 2020, chiếm 8,3% tổng khối lượng TPDN phát hành, cho thấy bước đầu đã có sự dịch chuyển từ phát hành riêng lẻ sang phát hành ra công chúng so với trước, nhưng mới đây Bộ Tài chính tiếp tục cảnh báo nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý không mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ như ngân hàng, CTCK khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành. Trong khi việc chào mời khách hàng (định gửi) tiết kiệm mua trái phiếu có lẽ đã khiến tăng trưởng huy động vốn khách hàng cá nhân tại các ngân hàng có dấu hiệu chậm lại trong thời gian qua, thì ngược lại việc phải bao tiêu số TPDN phát hành không phân phối hết đã góp phần đẩy tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng lên, do theo quy định TPDN được tính vào dư nợ tín dụng. Khi đó, ngân hàng từ vai trò tư vấn phát hành lại trở thành bên cho vay hoặc nhà đầu tư bất đắc dĩ. Liên hệ với diễn biến nhu cầu vay vốn trong nền kinh tế đã suy yếu trong hơn một năm qua, nhưng tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng vẫn tích cực và luôn đề xuất được nới thêm room tín dụng, phải chăng là để các ngân hàng có thêm dư địa tiếp tục bảo lãnh phát hành TPDN? Nhưng cần lưu ý rằng với việc nền kinh tế nói chung và hoạt động doanh nghiệp nói riêng đang gặp nhiều khó khăn và thách thức, trong khi các khoản đầu tư vào TPDN thường có kỳ hạn dài, sự bùng nổ của kênh đầu tư này trong thời gian qua đang tiềm ẩn những rủi ro rất lớn, không chỉ cho những nhà đầu tư nhỏ lẻ mua vào mà còn cho chính các tổ chức đã trót bao tiêu và ôm “một bụng” TPDN khá lớn, trong khi chưa đẩy đi hết mà vẫn tham lam tiếp tục ôm vào với suy nghĩ sẽ vẫn có thể tiếp tục phân phối lại cho các nhà đầu tư khác trong tương lai. Theo doanhnghiephoinhap.vn Nguồn bài viết: https://doanhnghiephoinhap.vn/rui-ro-tin-dung-ngan-hang-tu-trai-phieu-doanh-nghiep.html

Nhận chuyển giao công nghệ, sáng chế là giải pháp tiếp cận vắc xin nhanh và bền vững nhất nhiện nay. Tuy nhiên để đảm bảo việc nhận chuyển giao công nghệ thành công thì việc các bên tuân thủ, thực hiện đúng các điều khoản của hợp đồng đóng vai trò vô cùng quan trọng bên cạnh các yếu tố như có đối tác tin cậy; một hợp đồng được soạn thảo, ký kết, đàm phán kỹ lưỡng... Trước tình hình đại dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến hết sức phức tạp, vắc xin được xem là giải pháp hữu hiệu để sớm đưa cuộc sống trở lại trạng thái “bình thường mới”; do đó, Việt Nam đã và đang nâng cao năng lực sản xuất và tiêm chủng vắc xin (vaccine) thông qua việc đàm phán, ký kết các hợp đồng chuyển giao công nghệ Vắc xin Covid-19. Hợp đồng chuyển giao công nghệ là văn bản hoặc hoặc hình thức khác được coi là giao dịch bằng văn bản theo quy định của Luật chuyển giao công nghệ, Luật sở hữu trí tuệ, Bộ luật dân sự ghi nhận sự thỏa thuận của các bên về việc chuyển nhượng quyền sở hữu công nghệ hoặc chuyển giao quyền sử dụng công nghệ từ bên có quyền chuyển giao công nghệ sang bên nhận công nghệ. 03 hợp đồng chuyển giao công nghệ vaccine COVID-19 đã được Việt Nam ký kết Hiện nay, Việt Nam có 3 hợp đồng chuyển giao công nghệ liên quan đến vaccine phòng COVID-19 đã được ký kết với các đối tác ở Nga, Mỹ, Nhật Bản. Nga, Mỹ, Nhật chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine Covid-19 cho Việt Nam (Nguồn ảnh: VTCnow) Với Nga, Công ty DS-Bio, Công ty Trách nhiệm hữu hạn MTV Vắc xin và sinh phẩm số 1 (Vabiotech) và Quỹ Đầu tư trực tiếp Liên bang Nga, đã ký thỏa thuận với Quỹ đầu tư trực tiếp của Liên bang Nga đã ký hợp đồng về dự án chuyển giao công nghệ, theo đó phía doanh nghiệp Việt Nam nhận phần đóng ống vaccine Sputnik-V từ bán thành phẩm. Vabiotech đã đóng ống và gửi mẫu sang Liên bang Nga để kiểm định chất lượng. Dự kiến, đến ngày 10/8 sẽ có kết quả kiểm định để Vabiotech có thể tiến hành đóng ống với quy mô 5 triệu liều/tháng (trong tháng 8/2021 có thể bắt đầu với tối thiểu 500.000 liều), tiến tới chuyển giao công nghệ sản xuất với quy mô 100 triệu liều/năm. Với Mỹ, được sự hỗ trợ của Bộ Y Tế và Chính phủ Việt Nam, Tập đoàn Vingroup đã ký kết với Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Arcturus Therapeutics (Hoa Kỳ) nhận chuyển giao độc quyền công nghệ sản xuất vắc xin phòng Covid-19. Với năng lực sản xuất lên tới 200 triệu liều/năm, dự kiến Vingroup sẽ xuất xưởng những lô vắc xin đầu tiên vào đầu năm 2022. Với Nhật Bản, Công ty AIC và Công ty Vabiotech cũng đã ký thỏa thuận với Công ty Shionogi (Nhật Bản), chuẩn bị triển khai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 tại Việt Nam và chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine do Nhật Bản nghiên cứu. Dự kiến tháng 6/2022 sẽ hoàn tất các hoạt động và đưa vaccine ra thị trường. Trước sự kiện các hợp đồng nhận chuyển giao công nghệ Covid-19 được Việt Nam ký kết, đặt ra nhiều vấn đề cần nhìn nhận một trong số đó là những điểm cần lưu ý trong nhận chuyển giao công nghệ. Hợp đồng chuyển giao công nghệ - điều khoản cơ bản Theo quy định tại Điều 23 Luật chuyển giao công nghệ 2017 thì trong một hợp đồng chuyển giao công nghệ có những điều khoản cơ bản, không thể thiếu, bao gồm các điều khoản sau đây: 1. Tên công nghệ được chuyển giao. 2. Đối tượng công nghệ được chuyển giao, sản phẩm do công nghệ tạo ra, tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm. 3. Chuyển nhượng quyền sở hữu, chuyển giao quyền sử dụng công nghệ. 4. Phương thức chuyển giao công nghệ. 5. Quyền và nghĩa vụ của các bên. 6. Giá, phương thức thanh toán. 7. Thời hạn, thời điểm có hiệu lực của hợp đồng. 8. Khái niệm, thuật ngữ sử dụng trong hợp đồng (nếu có). 9. Kế hoạch, tiến độ chuyển giao công nghệ, địa điểm thực hiện chuyển giao công nghệ. 10. Trách nhiệm bảo hành công nghệ được chuyển giao. 11. Phạt vi phạm hợp đồng. 12. Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng. 13. Cơ quan giải quyết tranh chấp. 14. Nội dung khác do các bên thỏa thuận. 12 điểm cần lưu ý trong nhận chuyển giao công nghệ Nga, Mỹ, Nhật chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine Covid-19 cho Việt Nam (Nguồn ảnh: VTCnow) Nhận chuyển giao công nghệ là một trong các giai đoạn theo sau các giai đoạn chuẩn bị ký kết hợp đồng chuyển giao công nghệ; ký kết, đàm phán hợp đồng chuyển giao công nghệ. Có thể khẳng định rằng, để đảm bảo việc nhận chuyển giao công nghệ thành công thì việc các bên tuân thủ, thực hiện đúng các điều khoản của hợp đồng đóng vai trò vô cùng quan trọng bên cạnh các yếu tố như có đối tác tin cậy; một hợp đồng được soạn thảo, ký kết, đàm phán kỹ lưỡng... Khi nhận chuyển giao công nghệ, về cơ bản những điều cần lưu ý xuất phát từ chính các nội dung đã ký kết trong hợp đồng: Thứ nhất, khi nhận chuyển giao, bên nhận chuyển giao cần lưu ý có được nhận đúng đối tượng chuyển giao hay chưa, đối tượng chuyển giao có đảm bảo chất lượng, kỹ thuật, thẩm mỹ như công nghệ mô tả không? Đối tượng được chuyển giao có thể là bí quyết kỹ thuật, bí quyết công nghệ; Phương án, quy trình công nghệ; giải pháp, thông số, bản vẽ, sơ đồ kỹ thuật; công thức, phần mềm máy tính, thông tin dữ liệu; Giải pháp hợp lý hóa sản xuất, đổi mới công nghệ; Máy móc, thiết bị đi kèm một trong các đối tượng; có kèm sáng chế hay giải pháp hữu ích không… Ví dụ như trong hợp đồng chuyển giao công nghệ vắc xin Covid-19, Arcturus sẽ tiến hành chuyển giao cho VinBioCare quy trình sản xuất, bao gồm: bí quyết công nghệ; đào tạo, chuyển giao, thực hành và kiểm định sản phẩm; cung cấp nguyên liệu đầu vào theo công nghệ độc quyền của Arcturus. Do vậy, trong quá trình thực hiện hợp đồng, VinBiocare cần đảm bảo mình được nhận chuyển giao đầy đủ các đối tượng và sản xuất ra sản phậm mong muốn theo tiêu chuẩn kỹ thuật nhất định. Thứ hai, khi nhận chuyển giao, bên nhận chuyển giao cần lưu ý nếu được nhận chuyển nhượng quyền sở hữu thì đã được nhận đầy đủ các quyền liên quan đến sở hữu như sử dụng, khai thác và phát triển thêm hay chưa? Còn nếu chỉ nhận quyền sử dụng thì cũng cần lưu ý đã nhận được quyền sử dụng ở đúng phạm vi (không gian, thời gian) đã giao kết hay chưa? Thứ ba, khi nhận chuyển giao, bên nhận chuyển giao cần lưu ý đã được chuyển giao theo đúng phương thức chưa? Các phương thức có thể là Chuyển giao tài liệu về công nghệ; Đào tạo cho bên nhận công nghệ nắm vững và làm chủ công nghệ trong thời hạn thỏa thuận; Cử chuyên gia tư vấn kỹ thuật cho bên nhận công nghệ đưa công nghệ vào ứng dụng, vận hành; Chuyển giao máy móc, thiết bị kèm theo công nghệ hoặc do các bên tự thỏa thuận. Thứ tư, khi nhận chuyển giao bên nhận chuyển giao cần lưu ý mình đã thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình, còn bên chuyển giao đã thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của họ trong giai đoạn nhận chuyển giao như giao kết trong hợp đồng chưa? Thứ năm, khi nhận chuyển giao, bên nhận chuyển giao cần lưu ý chỉ thanh toán theo đúng giá và phương thức thanh toán (phương thức tính phí trọn gói một lần hay tính theo phương pháp khác như theo doanh thu, theo phần trăm lợi nhuận,…) như đã giao kết trong hợp đồng và nếu có thêm các khoản phát sinh hay thay đổi phương thức thanh toán do thay đổi của hoàn cảnh khách quan, chủ quan thì cần ký kết, đàm phán rõ ràng về một hợp đồng mới hoặc bổ sung thêm phụ lục hợp đồng. Đặc biệt, nếu tính phí trên doanh thu hay lợi nhuận thì xác định rõ nghĩa vụ thuế, chi phí sản xuất, kinh doanh được khấu trừ không, bên nào chịu. Thứ sáu, khi nhận chuyển giao, bên nhận chuyển giao cần lưu ý về thời điểm có hiệu lực của hợp đồng để có căn cứ xác định mình được nhận chuyển giao khi nào bởi trong nhiều trường hợp thời điểm nhận chuyển giao có thể trùng với thời điểm có hiệu lực của hợp đồng hoặc có thể không? Cùng với đó, cũng cần lưu ý đến thời hạn được nhận chuyển giao đó là việc nhận chuyển giao sẽ diễn ra trong khoảng thời gian bao lâu? Thứ bảy, khi nhận chuyển giao, bên nhận chuyển giao cần lưu ý về kế hoạch, tiến độ, địa điểm thực hiện chuyển giao công nghệ. Việc được nhận chuyển giao có đảm bảo đúng như kế hoạch, tiến độ, địa điểm như hai bên đã giao kết không? Thứ tám, khi nhận chuyển giao, bên nhận chuyển giao cần lưu ý bên chuyển giao có đảm bảo về trách nhiệm bảo hành, nâng cấp công nghệ được chuyển giao như giao kết trong hợp đồng không? Thứ chín, khi nhận chuyển giao bên, nhận chuyển giao cần lưu ý nếu phát sinh tranh chấp, vi phạm trong quá trình nhận chuyển giao công nghệ của một trong hai bên hoặc của cả hai bên thì việc phạt vi phạm hợp đồng; trách nhiệm do vi phạm hợp đồng; cơ quan giải quyết tranh chấp có đảm bảo đúng các điều khoản như đã giao kết hay không? Thứ 10, khả năng sản phẩm được cấp phép sản xuất hoặc sử dụng ở quốc gia sở tại (hoặc quốc gia nhập khẩu). Đặc biệt dược phẩm phải được cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cấp phép lưu hành. Thứ 11, luật áp dụng và cơ chế giải quyết tranh chấp. Là hợp đồng được ký với tổ chức nước ngoài nên các bên thường thoả thuận áp dụng luật của quốc gia có tổ chức chuyển giao công nghệ hoặc luật nước thứ ba thông qua cơ chế giải quyết tranh chấp Trọng tài thương mại. Ngoài ra, cũng cần lưu ý địa điểm và ngôn ngữ khi giải quyết tranh chấp, nên có lựa chọn khả thi hoặc thuận lợi nhất cho mình.   Thứ 12, nhận chuyển giao kèm sáng chế, giải pháp hữu ích. Khi nhận chuyển giao công nghệ kèm theo sáng chế, giải pháp hữu ích thì cần tuân thủ thêm Luật sở hữu trí tuệ Việt Nam. Ví dụ, bên kia có phải là chủ sở hữu sáng chế, giải pháp hữu ích không (tư cách thực hiện quyền chuyển giao, chuyển nhượng theo Điều 138, Điều 139 Luật sở hữu trí tuệ) hay hoàn tất thủ tục đăng ký chuyển nhượng, bảo hộ theo Điều 138, Điều 139 Luật sở hữu trí tuệ. Điều 140 ( Luật SHTT):  Nội dung của hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu công nghiệp Hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu công nghiệp phải có các nội dung chủ yếu sau đây: 1. Tên và địa chỉ đầy đủ của bên chuyển nhượng và bên được chuyển nhượng. 2. Căn cứ chuyển nhượng. 3. Giá chuyển nhượng. 4. Quyền và nghĩa vụ của bên chuyển nhượng và bên được chuyển nhượng. Biện pháp nâng cao hiệu quả và đảm bảo sự thành công trong nhận chuyển giao công nghệ Thứ nhất, cần đảm bảo sử dụng có hiệu quả hợp đồng đã ký tức đừng cất hợp đồng đi và hãy luôn xem hợp đồng là một tài liệu hướng dẫn quan trọng đối với những gì sẽ xảy ra trong mối quan hệ kinh doanh phức tạp dựa vào công nghệ. Khi là bên nhận chuyển giao công nghệ, hãy đảm bảo tất cả các nhân viên và nhà quản lý - những người làm việc với đối tác - phải biết về hợp đồng và các điều khoản của hợp đồng. Việc nắm bắt và luôn xem xét kỹ hợp đồng, sẽ đảm bảo: thực hiện đúng phạm vi quyền; đảm bảo ghi nhở những thời điểm quan trọng trong nhận chuyển giao…tránh đi những vi phạm trong thực hiện nhận chuyển giao hợp đồng. Thứ hai, cần lên kế hoạch về các tình huống phát sinh có thể xảy ra trong quá trình nhận chuyển giao công nghệ và phương án giải quyết các tình huống phát sinh đó. Thứ ba, nếu có sự thay đổi về bất cứ một điều khoản nào trong hợp đồng ảnh hưởng đến việc nhận chuyển giao hãy đảm bảo sự thay đổi được ghi nhận dưới hình thức văn bản hoặc hình thức khác được coi là giao dịch bằng văn bản. Thứ tư, hãy đảm bảo tính linh hoạt, chủ động, sẵn sàng cho mọi tình huống trong quá trình nhận chuyển giao công nghệ. Thứ năm, hãy đảm bảo tốt sự chuẩn bị về nhân sự và tài chính cho quá trình chuyển giao công nghệ. Để đảm bảo và nâng cao hiệu quả cho quá trình nhận chuyển giao, có thể giao từng quá trình của giai đoạn nhận chuyển giao cho các bộ phận chuyên môn nhất định. Theo phapluatbanquyen.phaply.vn Nguồn bài viết: https://phapluatbanquyen.phaply.vn/12-diem-can-luu-y-de-dam-bao-thanh-cong-khi-nhan-chuyen-giao-cong-nghe-san-xuat-vaccine-covid19-bv520/

(Pháp Lý) - Chuyển giao công nghệ là chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt một phần hoặc toàn bộ công nghệ từ bên chuyển giao công nghệ cho bên nhận công nghệ. Trong bối cảnh các quốc gia đang gấp rút trong cuộc “chạy đua” vaccine ngừa Covid-19, việc ký kết các hợp đồng chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine là một nhu cầu cấp thiết nhằm cung ứng đủ nguồn vaccine , tạo hệ miễn dịch cộng đồng. Việt Nam cũng là một trong số các quốc gia có nhu cầu đó . Để việc kí kết và thực thi hợp đồng đạt hiệu quả và mục đích của các bên, khuyến cáo các chủ thể hợp đồng chuyển giao công nghệ luôn phải đảm bảo tuân thủ đúng luật và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Cuộc “chạy đua” sản xuất vaccine ngừa Covid-19 toàn cầu  Dịch Covid-19 bùng phát tại thành phố Vũ Hán (Trung Quốc) từ tháng 12/2019, sau đó lan truyền nhanh chóng ra nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Ngày 11/3/2020, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chính thức công bố Covid-19 là đại dịch toàn cầu. Các nhà khoa học trên thế giới đã và đang tập trung tìm ra các giải pháp để khống chế, chẩn đoán, điều trị và dự phòng bệnh và vaccine được xem là một giải pháp trọng yếu trong việc phòng ngừa dịch bệnh. Theo thống kê của WHO, trên thế giới hiện có hàng trăm dự án nghiên cứu và phát triển vaccine ngừa virus SARS-CoV-2 với hàng chục quốc gia đang tham gia, tạo thành cuộc “chạy đua" toàn cầu. Tại Nga, công tác nghiên cứu điều chế vaccine ngừa Covid-19 được đẩy mạnh từ tháng 3/2020, với hai đầu tầu nghiên cứu là Viện nghiên cứu dịch tễ học và vi trùng học quốc gia mang tên Gamalei và Trung tâm nghiên cứu virus sinh học và công nghệ sinh học quốc gia (Vector). Chỉ sau 5 tháng nghiên cứu với kết quả thử nghiệm vaccine cho thấy sự phát huy hiệu quả, có độ an toàn cao và khả năng miễn dịch kéo dài đến 2 năm, tháng 8/2020, Bộ y tế Nga cấp phép cho vaccine phòng ngừa Covid-19 có tên gọi “SPUTNIK-V”. Điều này đã đưa Nga trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấp phép cho vaccine ngừa Covid-19. Ở Mỹ, giữa lúc các bệnh viện quá tải vì Covid-19, hàng chục triệu người thất nghiệp, nền kinh tế lao dốc và trường học khó có thể tái mở cửa, đồng ý đề xuất của Bộ Y tế, vào tháng 5/2020, Chính quyền nước này đã phát động Chiến dịch thần tốc (Warp Speed) có ngân sách là hơn 18 tỉ USD, để hỗ trợ tìm ra vaccine trước tháng 10/2020. Chiến dịch này được đánh giá là vô cùng tham vọng do một loại vaccine mới thường mất nhiều năm để phát triển. Các quốc gia đang gấp rút “chạy đua” sản xuất vaccine Covid-19. Trong cuộc đua nghiên cứu và phát triển vaccine Covid-19, Việt Nam cũng chứng tỏ năng lực tự cường trong việc bảo vệ người dân trước đại dịch. Từ tháng 3/2020, trước diễn biến phức tạp khó lường của dịch Covid-19, Bộ Y tế đã khảo sát tính sẵn sàng của các đơn vị sản xuất vaccine trong nước và đề nghị các đơn vị đề xuất phương án nghiên cứu, sản xuất vaccine phòng Covid-19. Tính đến nay, Việt Nam có 4 nhà sản xuất đang nghiên cứu vaccine Covid-19 theo các hướng công nghệ khác nhau là: Công ty TNHH Một thành viên vaccine và sinh phẩm số 1 (VABIOTECH), Viện vaccine và Sinh phẩm Y tế (IVAC), Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (POLYVAC), Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Dược NANOGEN. BOX: Đầu tháng 8 vừa qua Vingroup của Việt Nam cũng đã nhận chuyển giao độc quyền công nghệ sản xuất vaccine Covid-19 từ đối tác Arcturus Therapeutics của Mỹ . Với công nghệ mới, Vingroup dự kiến sẽ xuất xưởng những lô vaccine đầu tiên vào đầu năm 2022. Năng lực sản xuất 200 triệu liều mỗi năm. Song song với quy trình sản xuất trong nước, nhiều hợp đồng chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine giữa các quốc gia trên thế giới và Việt Nam đã và đang được ký kết. Những thỏa thuận như vậy được xem là con đường nhanh nhất để phát triển sản phẩm và nhanh chóng phân bổ nguồn vaccine, tạo ra hệ miễn dịch cộng đồng. Điều này sẽ giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền truy cập vào công nghệ và bí quyết sản xuất của bên chuyển giao công nghệ.  Một số lưu ý khi kí kết và thực thi hợp đồng Hợp đồng chuyển giao công nghệ quốc tế là kết quả của một quá trình đàm phán, thương lượng giữa các bên để đạt được sự nhất trí trong giao thương quốc tế. Tuy nhiên, việc ký kết hợp đồng đôi khi cũng gặp nhiều rắc rối do hệ thống pháp luật khác nhau và bất đồng trong ngôn ngữ, văn hóa kinh doanh. Để tránh xảy ra tranh chấp, các bên cần chú ý một số vấn đề khi ký kết hợp đồng chuyển giao công nghệ quốc tế. Vấn đề xác định chủ thể ký kết hợp đồng, chủ thể ký kết một hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế có thể là một cá nhân hoặc một pháp nhân. Tuy nhiên, tư cách chủ thể của các đối tượng này sẽ không tuân theo luật điều chỉnh hợp đồng, mà tuân theo luật của nước mà pháp nhân mang quốc tịch. Điều này dựa trên nguyên tắc chủ quyền quốc gia. Một chủ thể mang quốc tịch một quốc gia, trước hết phải tuân thủ pháp luật nước mình về tư cách chủ thể. Pháp luật một quốc gia khác không thể điều chỉnh tư cách chủ thể của cá nhân hoặc pháp nhân mang quốc tịch nước khác.  Theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 của Việt Nam thì năng lực hành vi dân sự và năng lực pháp luật dân sự của một cá nhân được quy định tại mục I Chương III còn năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân được quy định tại Điều 86 của Bộ luật này. Vì vậy, khi ký kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, cần thiết phải làm rõ tư cách chủ thể của các bên. Nếu một bên không có tư cách chủ thể, có khả năng cao hợp đồng mua bán đó sẽ bị vô hiệu. Ví dụ: đối với các chủ thể thực hiện hợp đồng mua bán vaccine, phía bên Việt Nam là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Vắc xin và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech) cùng Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) còn phía bên Nhật Bản là Công ty Shionogi Nhật Bản, đây đều là những công ty có tư cách pháp nhân, được thành lập hợp pháp với cơ cấu tổ chức chặt chẽ; có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác; tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình và nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập. Tương tự khi ký kết hợp đồng với bên Nga, phía Việt Nam là Công ty DS-Bio, Công ty TNHH MTV vắc-xin và sinh phẩm số 1 (Vabiotech) là một doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Bộ Y tế - Việt Nam, được thành lập từ năm 2000, tiền thân là Công ty Vắc xin và Sinh phẩm số 1 trực thuộc Viện dịch tễ Trung ương (NIHE). Còn đối tác là Quỹ Đầu tư trực tiếp của Liên bang Nga là một cơ quan trực thuộc của Nhà nước. Hiện các bên đã ký thỏa thuận bảo mật để tiếp cận hồ sơ vaccine và công nghệ. Không chỉ các đơn vị trực thuộc Nhà nước, Tập đoàn Vingroup cũng là một “mạnh thường quân” trong việc hỗ trợ hàng trăm tỉ đồng cho hệ thống y tế trong bối cảnh dịch bệnh. Theo điều lệ của Tập đoàn, đơn vị này được thành lập theo hình thức công ty cổ phần, có tư cách pháp nhân theo quy định của Luật Doanh nghiệp và pháp luật hiện hành. Ở phía đối tác ký kết là Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Arcturus Therapeutics (Mỹ) nhận chuyển giao độc quyền công nghệ sản xuất vaccine phòng Covid-19.  Arcturus Therapeutics (Mỹ) là đơn vị nghiên cứu phát triển vaccine phòng Covid-19 theo công nghệ mRNA – một trong những công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới hiện nay. Theo thoả thuận Arcturus sẽ cấp giấy phép độc quyền và Công ty CP Công nghệ Sinh học VinBioCare (công ty thành viên của Vingroup) sẽ tiến hành sản xuất vaccine phòng Covid-19 có tên VBC-COV19-154 (dựa trên sáng chế vaccine ARCT-154 của Arcturus). Đồng thời, Arcturus sẽ tiến hành chuyển giao cho VinBioCare quy trình sản xuất, bao gồm: Bí quyết công nghệ; Đào tạo, chuyển giao, thực hành và kiểm định sản phẩm; cung cấp nguyên liệu đầu vào theo công nghệ độc quyền của Arcturus. Tiến độ chuyển giao dự kiến từ đầu tháng 8/2021. Các nhà khoa học của Arcturus Therapeutics (Mỹ) nghiên cứu vaccine trong phòng thí nghiệm. Ảnh: Vingroup cung cấp. Vấn đề xác định thẩm quyền ký kết hợp đồng, một cá nhân có thể tự mình hoặc ủy quyền hợp pháp cho cá nhân khác giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế. Nhưng một pháp nhân không thể tự mình, mà phải thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân đó thực hiện hành vi ký kết. Một vấn đề quan trọng cần lưu ý để hợp đồng không bị vô hiệu là xác định cá nhân đó có thẩm quyền ký kết hợp đồng hay không.  Theo pháp luật Việt Nam, người đại diện theo pháp luật có thẩm quyền ký kết hợp đồng hoặc ủy quyền cho người khác thực hiện hành vi này thông qua giấy ủy quyền hoặc Điều lệ công ty. Nhưng không phải quốc gia nào cũng có qui định tương tự như luật Việt Nam. Vương quốc Anh theo hệ thống thông luật, nên không có quy định cụ thể về ủy quyền. Tuy nhiên, các án lệ tại Anh công nhận sự ủy quyền mặc nhiên, tức là một C.E.O khi thực hiện nhiệm vụ điều hành công ty thì có quyền thực hiện những hành vi mà một C.E.O thông thường cần làm, nên có thể không cần giấy ủy quyền.  Việc ký kết giữa một bên là doanh nghiệp của Việt Nam và bên kia là đối tác nước ngoài trong hợp đồng chuyển giao công nghệ vaccine cần phải được xem xét kỹ lưỡng yếu tố thẩm quyền ký kết hợp đồng để hạn chế đến mức thấp nhất việc sai thẩm quyền.  Đối với ngôn ngữ sử dụng trong hợp đồng chuyển giao công nghệ vaccine, theo khoản 2 Điều 22 Luật chuyển giao công nghệ năm 2017 quy định ngôn ngữ trong hợp đồng chuyển giao công nghệ do các bên thoả thuận; trường hợp cần giao dịch tại Việt Nam thì phải có hợp đồng bằng tiếng Việt. Hợp đồng bằng tiếng Việt và tiếng nước ngoài có giá trị như nhau. Hợp đồng chuyển giao công nghệ quốc tế thường được ký kết giữa các bên tới từ các quốc gia khác nhau với ngôn ngữ khác nhau. Mỗi ngôn ngữ có thể dẫn đến cách hiểu khác nhau hoặc hiểu sai, nên tốt nhất các bên có thể sử dụng chung một ngôn ngữ. Nếu không muốn sử dụng chung một ngôn ngữ, hai bên cần ghi nhận thêm điều khoản số lượng các bản hợp đồng và giá trị pháp lý. Ví dụ: “Hợp đồng được lập thành 02 bản: 01 bản Tiếng Việt và 01 bản Tiếng Anh. Hai bản này có giá trị pháp lý tương đương. Khi có tranh chấp thì sử dụng bản Tiếng Anh để giải quyết”. Về hình thức hợp đồng chuyển giao cũng là vấn đề cần lưu ý. Theo khoản 1 Điều 22 Luật Chuyển giao công nghệ năm 2017 thì việc giao kết hợp đồng chuyển giao công nghệ phải được lập thành văn bản hoặc hình thức khác được coi là giao dịch bằng văn bản theo quy định của Bộ luật Dân sự. Văn bản hợp đồng phải được các bên ký, đóng dấu (nếu có); ký, đóng dấu giáp lai (nếu có) vào các trang của hợp đồng, phụ lục hợp đồng. Nếu có sai phạm về hình thức, Tòa án Việt Nam hoặc Trọng tài tại Việt Nam có thể tuyên hợp đồng vô hiệu. Phương án tốt nhất khi giao kết hợp đồng chuyển giao công nghệ quốc tế là nên soạn thảo hợp đồng bằng văn bản vì các nội dung sẽ được thể hiện rõ ràng, tiện lợi cho việc giải quyết tranh chấp sau này.   Việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine là một vấn đề đang gây tranh luận trong nhiều hội nghị quốc tế hiện nay. Vấn đề này đã được thảo luận ở Hội đồng TRIPS và sau đó là Đại Hội đồng WTO. Đề xuất của Ấn Độ và Nam Phi (đề xuất về việc miễn trừ tạm thời nghĩa vụ bảo hộ sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm và công nghệ y tế để ứng phó với đại dịch Covid-19 cho đến khi thế giới đạt được tình trạng miễn dịch cộng đồng), đã nhận được các phản ứng trái chiều từ các nước thành viên WTO với hai luồng ý kiến chính.  Bên ủng hộ, khoảng hơn 100 nước thành viên WTO trong đó có Việt Nam và các tổ chức quốc tế liên chính phủ, tổ chức phi chính phủ, cho rằng miễn trừ một số nghĩa vụ trong Hiệp định TRIPS là phương án toàn diện nhất hiện nay so với việc thực hiện cấp phép bắt buộc và các linh hoạt khác trong TRIPS, trong khi không làm giảm động lực sáng tạo vì các cơ sở nghiên cứu vắc xin đã nhận được nguồn tài trợ rất lớn cho việc phát triển vắc xin của họ, đồng thời thế giới đã từng chứng kiến hậu quả khi không áp dụng đề xuất miễn trừ bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với thuốc điều trị HIV/AIDS trước đây. Bên phản đối, gồm một số nước phát triển như Hoa Kỳ, Canada, Thụy Sỹ, các nước châu Âu như Đức, Anh đưa ra các ý kiến ngược lại. Liên quan đến hợp đồng chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine giữa các đối tác quốc tế với Việt Nam, việc bảo mật thông tin giữa các bên cần được hết sức chú trọng (ngoại trừ các bên có thỏa thuận khác). Theo đó, khoản 2 Điều 387 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Trường hợp một bên nhận được thông tin bí mật của bên kia trong quá trình giao kết hợp đồng thì có trách nhiệm bảo mật thông tin và không được sử dụng thông tin đó cho mục đích riêng của mình hoặc cho mục đích trái pháp luật khác. Theo quy định này, nghĩa vụ bảo mật thông tin là một loại nghĩa vụ pháp lý độc lập mà các bên cần phải tuân thủ, nếu một trong hai bên vi phạm thỏa thuận. Liên quan đến hợp đồng chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine giữa các đối tác quốc tế với Việt Nam, việc bảo mật thông tin giữa các bên cần được hết sức chú trọng (ngoại trừ các bên có thỏa thuận khác). Đặc điểm của hợp đồng chuyển giao công nghệ sẽ khác nhau tùy thuộc vào mục đích của cả bên nhận công nghệ và bên nắm giữ công nghệ. Để đảm bảo nguồn cung cấp vaccine và phương pháp điều trị Covid-19 đầy đủ và kịp thời, các tổ chức toàn cầu khuyến nghị nên để chuyển giao công nghệ sản xuất trở thành một “quy trình mở” để bất cứ quốc gia nào cũng có khả năng được tiếp cận.  Tuy nhiên, một số quan điểm, đặc biệt là từ các doanh nghiệp sản xuất vaccine cho rằng đề xuất này không khuyến khích sáng tạo và cũng không giải quyết được vấn đề tiếp cận vaccien trên toàn cầu, bởi vì khó khăn thực chất trong sản xuất vaccine chất lượng tốt nằm ở việc thiếu nguồn cung cấp nguyên liệu, nhân lực có trình độ cao, cơ sở vật chất hiện đại và quy trình công nghệ  để sản xuất chứ không chỉ là rào cản về sở hữu trí tuệ đối với vaccine Covid-19.  Để minh chứng cho luận điểm này, tập đoàn Pfizer đã chia sẻ công khai toàn bộ quy trình sản xuất vắc xin Covid-19 của họ. Theo đánh giá của giới khoa học, muốn thực hiện được toàn bộ quy trình này cần một nguồn cung nguyên liệu đầy đủ và trình độ, cơ sở vật chất ở mức tiên tiến vì có nhiều công nghệ mới với các nước đang phát triển, như công nghệ sản xuất vắc xin mRNA. Đặc điểm của hợp đồng chuyển giao công nghệ sẽ khác nhau tùy thuộc vào mục đích của cả bên nhận công nghệ và bên nắm giữ công nghệ. Để đảm bảo nguồn cung cấp vaccine và phương pháp điều trị Covid-19 đầy đủ và kịp thời, các tổ chức toàn cầu khuyến nghị nên để chuyển giao công nghệ sản xuất trở thành một “quy trình mở” để bất cứ quốc gia nào cũng có khả năng được tiếp cận.  Vũ Thủy